Tóm tắt lý thuyết
1.1. Vai trò của thủy sản
Thủy sản cung cấp nguồn thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao cho con người, cung cấp nguồn nguyên liệu cho xuất khẩu; cung cấp nguồn thức ăn cho chăn nuôi; tạo thêm công việc cho người lao động, đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí cho con người. Ngoài ra, các hoạt động thủy sản trên biển còn góp phần khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Hình 141. Một số vai trò của thủy sản
1.2. Một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao
Việt Nam có bờ biển dài 3 260 km, vùng nội thủy và lãnh hải rộng, có nhiều loài thủy sản có giá trị kinh tế cao như các loài thủy sản đặc sản (tôm hùm, cá song) các loài thuỷ sản có giá trị xuất khẩu cao (cá tra, cá ba sa,…), mang lại nguồn thu nhập lớn cho người nuôi trồng (Hình 14.2).
Hình 14.2. Một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao của Việt Nam
1.3. Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản hợp lí giúp tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Đặc biệt, việc khai thác, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản giúp ngư dân bám biển, vừa phát triển kinh tế biển vừa gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Để khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản hiệu quả cần thực hiện một số vấn đề sau
– Xây dựng các khu bảo tồn biển, bảo vệ, phục hồi các hệ sinh thái và phát triển nguồn lợi thuỷ sản.
– Hạn chế đánh bắt ở khu vực gần bờ, đặc biệt là vào mùa sinh sản; mở rộng vùng khai thác xa bờ.
– Thả các loài thuỷ sản quý hiếm vào một số nội thuỷ, vũng và vịnh ven biển nhằm làm tăng nguồn lợi, ngăn chặn giảm sút trữ lượng của những loài thuỷ sản quý hiếm.
– Nghiêm cấm đánh bắt thuỷ sản bằng những hình thức có tính huỷ diệt
– Bảo vệ môi trường sống của các loài thuỷ sản.
1.4. Bảo vệ môi trường nuôi thủy sản
Bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản là một trong các yếu tố quyết định chất lượng thuỷ sản và hiệu quả kinh tế trong nuôi thuỷ sản. Để nâng cao hiệu quả bảo vệ mỗi trường nuôi thuỷ sản, cần tiến hành đồng bộ các biện pháp sau
– Quản lí tốt chất thải, nước thải đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường, lấy lan dịch bệnh.
– Thực hiện tốt các biện pháp quản Ií, chăm sóc ao nuôi, đặc biệt là phòng chống dịch bệnh.
– Khuyến khích các hộ nuôi thuỷ sản tăng cường áp dụng các tiến bộ kĩ thuật ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thuỷ sản thâm canh.
– Hạn chế sử dụng kháng sinh, hoá chất khuyến khích sử dụng các loại chế phẩm sinh học trong chăm sóc thuỷ sản và xử lí môi trường.
– Thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường nuôi thuỷ sản.
Bài tập minh họa
Bài 1.
Động vật thủy sản gồm những loài nào? Chúng có vai trò gì đối với đời sống con người? Cần phải làm gì để khai thác và bảo vệ hiệu quả nguồn lợi thủy sản?
Phương pháp giải:
Nghiên cứu nội dung bài học.
Lời giải chi tiết:
– Động vật thủy sản bao gồm các nhóm: cá, giáp xác, động vật thân mềm, rong, bò sát và lưỡng cư.
– Vai trò của thủy sản đối với đời sống con người: cung cấp nguồn thực phẩm; nguồn nguyên liệu cho xuất khẩu; thức ăn cho chăn nuôi; tạo việc làm; đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí,…
– Cần phải khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản một cách hợp lí.
Bài 2.
Hãy nêu những hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà em biết.
Phương pháp giải:
Cần phải khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản một cách hợp lí. Điều đó có ý nghĩa quan trọng cả về kinh tế, chính trị và xã hội.
Lời giải chi tiết:
– Những hoạt động khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản:
+ Bảo vệ rừng ngập mặn, xây dựng và phát triển các khu bảo tồn biển, các khu bảo tồn nội địa để bảo vệ, phục hồi các hệ sinh thái và phát triển nguồn lợi thủy sản.
+ Hạn chế đánh bắt ở khu vực gần bờ, đặc biệt là vào mùa sinh sản, mở rộng vùng khai thác xa bờ.
+ Hoạt động thả tôm, thả cá giống, trồng san hô tái tạo nguồn lợi thủy sản.
+ Thả các loại thủy sản quý hiếm vào một số nội thủy, vũng và vịnh ven biển nhằm làm tăng nguồn lợi, ngăn chặn sự giảm sút trữ lượng của những loài thủy sản quý hiếm.
+ Không đánh bắt thủy sản bằng những hình thức có tính hủy diệt (sử dụng thuốc nổ, kích điện,…).
+ Bảo vệ môi trường sống của các loài thủy sản: không xả thải chất độc hại vào môi trường tự nhiên.