Tóm tắt lý thuyết
1.1. Xác Äá»nh phương hưá»ng bằng quan sát Mặt Trá»i má»c và Mặt Trá»i lặn
– Khi xác Äá»nh phương hưá»ng ngoà i thá»±c Äá»a, trưá»c hết ta cần xác Äá»nh hưá»ng Mặt Trá»i má»c (và o buá»i sáng, á» hưá»ng Äông) hoặc hưá»ng Mặt Trá»i lặn (và o buá»i chiá»u á» hưá»ng tây). Từ Äó xác Äá»nh ÄÆ°á»£c hưá»ng bắc và hưá»ng nam. Sau khi xác Äá»nh ÄÆ°á»£c bá»n hưá»ng chÃnh, ta sẽ xác Äá»nh ÄÆ°á»£c các hưá»ng phụ.
– Khi Äã xác Äá»nh ÄÆ°á»£c phương hưá»ng, ta cần tìm má»t Äá»a váºt dá» phân biá»t (má»t Äá»nh núi, má»t cây cao, má»t tháp cao,…) Äá» là m má»c Äá»nh hưá»ng di chuyá»n.
1.2. Xác Äá»nh phương hưá»ng bằng quan sát sá»± dá»ch chuyá»n cá»§a bóng nắng
– Khi Mặt Trá»i lên cao trên bầu trá»i có thá» xác Äá»nh phương hưá»ng theo bóng nắng. Lấy má»t cây sà o, dà i khoảng 2 m. Cắm sà o xuá»ng Äất cho Äứng thẳng giữa bãi trá»ng. Giả sá», ta quan sát bóng cá»§a Äầu cây sà o và o khoảng 9 giá» sáng. Lấy má»t váºt nhá» (sá»i) Äánh dấu vá» trà cá»§a bóng nắng ấy (vá» trà A á» hình 8.3). Khoảng 15 phút sau, Mặt Trá»i dá»ch vá» phÃa tây, bóng nắng dá»ch vá» phÃa Äông. Lấy hòn sá»i thứ hai Äánh dấu vá» trà cá»§a bóng nắng Äầu cây sà o (vá» trà B á» hình 8.3).
– Äừng Äặt hai gót chân á» vá» trà cá»§a hai hòn sá»i. Hòn sá»i thứ nhất á» gót chân trái. Hòn sá»i thứ hai á» gót chân phải. Mắt nhìn vá» phÃa trưá»c. Äó là hưá»ng bắc.
1.3. Xác Äá»nh hưá»ng bằng la bà n
– Dụng cụ Äá» xác Äá»nh phương hưá»ng gá»i là la bà n. Có hai loại la bà n thưá»ng ÄÆ°á»£c sá» dụng hiá»n nay là : La bà n cầm tay và la bà n trong Äiá»n thoại thông minh.
– Khi sá» dụng la bà n cầm tay hay la bà n trong Äiá»n thoại thông minh, cần Äặt thiết bá» nằm ngang trên mặt phẳng, tránh xa các váºt có từ trưá»ng mạnh như nam châm.
+ Nếu dùng la bà n cầm tay, cần Äợi khi kim la bà n ngừng dao Äá»ng rá»i má»i xác Äá»nh hưá»ng bắc (Äầu kim có mà u Äá», hoặc xanh,… hoặc có hình dáng Äặc biá»t Äá» phân biá»t là Äầu chá» hưá»ng bắc). Hưá»ng ngắm cá»§a la bà n (Äá»i vá»i loại la bà n có Äầu ngắm) hoặc kẻ má»t ÄÆ°á»ng tưá»ng tượng từ tâm la bà n Äến má»t Äiá»m chuẩn (váºt chuẩn) cho hưá»ng chÃnh xác từ chá» ta Äặt la bà n Äến váºt chuẩn so vá»i hưá»ng bắc.
+ Dùng la bà n trong Äiá»n thoại thông minh rất tiá»n lợi và chÃnh xác. Khi má»i báºt la bà n lên, cần xoay chiếc Äiá»n thoại 1 vòng (hoặc theo hình sá» 8) Äá» la bà n chá» chÃnh xác phương hưá»ng.
+ Nếu muá»n xác Äá»nh phương hưá»ng từ chá» Äặt Äiá»n thoại Äến má»t váºt nà o Äó, hãy Äặt cho cạnh dà i cá»§a Äiá»n thoại theo hưá»ng tưá»ng tượng ná»i Äến váºt Äá». Sá» Äá» á» mà n hình Äiá»n thoai cho biết phương hưá»ng chÃnh xác.
+ Và dụ, trong hình 8.4, la bà n trên Äiá»n thoại cho biết Äiá»n thoai Äang xoay vá» hưá»ng bắc – Äông bắc, lá»ch sang phải so vá»i phương bắc là 21o
Bà i táºp minh há»a
2.1. Xác Äá»nh phương hưá»ng bằng quan sát Mặt Trá»i má»c và Mặt Trá»i lặn
Trên hình 8.1, tay phải Äang hưá»ng vá» phÃa Mặt Trá»i má»c. Hãy mô tả cách xác Äá»nh các hưá»ng bằng viá»c quan sát Mặt Trá»i má»c.
Hưá»ng dẫn giải:
Quan sát hình 8.1 kết hợp vá»i kiến thức trong SGK phần Xác Äá»nh phương hưá»ng bằng quan sát Mặt Trá»i má»c và Mặt Trá»i lặn
Lá»i giải chi tiết:
– Tay phải Äang hưá»ng vá» phÃa Mặt Trá»i má»c: hưá»ng Äông.
– Tay trái: hưá»ng tây.
– Trưá»c mặt: hưá»ng bắc.
– Sau lưng: hưá»ng nam.
2.2. Xác Äá»nh hưá»ng bằng la bà n
Quan sát hình 8.4, hãy tìm các chữ chá» phương hưá»ng bằng tiếng Viá»t tương ứng vá»i các chữ chá» phương hưá»ng bằng tiếng anh (viết tắt) trên la bà n: N, S, E, W, NE, SE, NW, SW.
Hưá»ng dẫn giải:
– Äá» trả lá»i câu há»i nà y các em cần quan sát hình 8.4 kết hợp kiến thức bản thân và liên há» thá»±c tế vá»i các nguá»n thôn tin như báo chà hoặc internet Äá» trả lá»i.
Lá»i giải chi tiết
– N (North): hưá»ng bắc.
– S (South): hưá»ng nam.
– E (East): hưá»ng Äông.
– W (West): hưá»ng tây.
– NE (Northeast): hưá»ng Äông bắc.
– SE (Southeast): hưá»ng Äông nam.
– SW (Southwest): hưá»ng tây nam.
– NW (Northwest): hưá»ng tây bắc.
Trả lời