Bài 23: Con người và thiên nhiên – CTST

– Lịch sá»­ phát triển của xã hội loài người luôn gắn liền với thiên nhiên. Thiên nhiên cho con người không gian sống, cung cấp các điều kiện cho hoạt động sản xuất và là nÆ¡i chứa đựng chất phế thải của con người

– Mặc dù có lúc thiên nhiên gây ra thiên tai, dịch bệnh… nhÆ°ng con người là một phần của thiên nhiên và thiên nhiên là một yếu tố vô cùng quan trọng để đảm bảo cuộc sống của con người.

– Trong quá trình phát triển, con người đã tác động rất nhiều đến thiên nhiên. Những hệ sinh thái nhân tạo tÆ°Æ¡i đẹp nhÆ° công viền, vườn hoa, khu nghỉ dưỡng sinh thái,… được tạo ra. Con người cÅ©ng tích cá»±c tham gia bảo vệ môi trường, khắc phục các sá»± cố môi trường, phòng chống thiên tai…

– Thông qua các hoạt động kinh tế, đặc biệt là công nghiệp và nông nghiệp, con người và nông nghiệp, con người làm biến đổi sâu sắc môi trường đất, nước, không khí, sinh vật… Đồng thời dưới sức ép của gia tăng dân số và quá trình đô thị hóa, con người tăng cường khai thác tá»± nhiên và phát thải môi trường.

– Những hoạt động khai thác tá»± nhiên quá mức của con người đã làm cho môi trường tá»± nhiên bị ô nhiễm, đôi khi rất nghiêm trọng. Vì vậy con người đã và đang tìm nhiều cách để bảo vệ và cải tạo môi trường tốt hÆ¡n.

– Phát triển bền vững là sá»± phát triển nhằm thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại của con người nhÆ°ng không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tÆ°Æ¡ng lai.

– Phải đặt mục tiêu phát triển bền vững bởi vì trong suốt lịch sá»­ phát triển của mình, con người đã luôn khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm phục vụ cho cuộc sống. Thế nhÆ°ng không phải tài nguyên nào cÅ©ng là vô hạn mà sẽ dần cạt kiệt (ví dụ nhÆ° khoáng sản). Do đó biết cách khai thác tài nguyên, sá»­ dụng một cách tiết kiệm phát triển công nghệ tìm tài nguyên thay thế chính là những biện pháp khai thác tài nguyên một cách thông minh của con người, là chìa khóa mở cá»­a vào tÆ°Æ¡ng lai của các thế hệ hôm nay và mai sau.

Dựa vào thông tin trong bài và hình 23.1, em hãy tìm những ví dụ và thể hiện vai trò của thiên nhiên đối với hoạt động sản xuất và đời sống con người.

Phương pháp giải:

Nghiên cứu nội dung ở hình 23,1 kết hợp nội dung thông tin SGK

Hướng dẫn giải:

Những tác động của thiên nhiên đối với sản xuất và đời sống của con người:

– Thiên nhiên là một nÆ¡i cung cấp các nguồn tài nguyên để phục vụ cho cuộc sống và sản xuất sinh hoạt của con người:

  +Ví dụ cụ thể nhÆ° sau: Con người hít thở không khí từ tá»± nhiên, uống nước từ tá»± nhiên, khai thác các loại khoáng sản, lâm sản, thổ sản, hải sản… để phục vụ cho nhu cầu trong đời sống, sản xuất của mình

– Thiên nhiên còn cho con người nhiều nguồn tài nguyên:

     +Kim loại, mỏ quặng các loại, than đá, khí đốt, gỗ rừng, gió, sức nước, sợi vải, cây trái để đưa vào sản xuất chế biến phục vụ đời sống con người và phát triển xã hội.

– Chứa đựng rác thải

  +Rác thải sinh hoạt, rác công nghiệp, y tế, … đổ ra môi trường hàng ngày

– Cung cấp, lÆ°u trữ thông tin: 

+ Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gien, các loài động thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp và cảnh quan có giá trị thẩm mỹ, tôn giáo và văn hoá khác.

– Chống các tác nhân gây hại:

+ Ví dụ: nhờ có tầng ozon, con người tránh được các tác động từ vũ trụ như: tia cực tím, lực hút

Dựa vào thông tin trong bài, hình 23.2, 23.3, em hãy nêu những tác động tích cực và tiêu cực của con người đến thiên nhiên.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 23.2 và 23.3 kết hợp nội dung thông tin trong bài.

Hướng dẫn giải:

Tác động của con người đến thiên nhiên:

Tích cực: Xây dựng lên những khu bảo tồn, trồng cây xanh, xây dựng các khu công viên xanh giữa lòng đô thị

Tiêu cực:

– Xả rác thải bừa bãi chÆ°a qua xá»­ lí ra sông hồ

– Xả khí thải độc hại từ các nhà máy ra bầu trời làm ô nhiễm không khí

– Khai thác, chặt phá rừng, đốt lá»­a gây cháy rừng

– Ngoài ra còn có nhÆ°: Các loại khoáng sản sắt, thép, nhôm, cacbon, silic, kẽm và đồng,… bị con người khai thác quá mức

=> thiên nhiên ngày càng bị ô nhiễm, khí hậu thay đổi theo chiều hướng xấu đi, thường xuyên xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Câu 1

Dựa vào hình 23.4 và thông tin trong bài, em hãy:

– Cho biết thế nào là phát triển bền vững?

– Giải thích tại sao phải đặt mục tiêu phát triển bền vững?

Phương pháp giải:

Quan sát hình 23.4

Hướng dẫn giải:

– Phát triển bền vững là sá»± phát triển nhằm thỏa mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại nhÆ°ng không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tÆ°Æ¡ng lai.

– Phải đặt mục tiêu phát triển bền vững lên hàng đầu nhằm

+ Phát triển bền vững đảm bảo tính bền vững về kinh tế.

+ Phát triển bền vững đảm bảo tính bền vững về xã hội.

+ Phát triển bền vững nhằm đảm bảo tính bền vững về môi trường.

=> Phát triển bền vững nhằm mục đích khai thác và sá»­ dụng hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên, không ngừng bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường sống theo hướng tích cá»±c. Đảm bảo cho con người sống trong môi trường xanh – sạch – đẹp, đảm bảo mối quan hệ hài hòa thật sá»± giữa con người, xã hội và tá»± nhiên nhằm thỏa mãn nhu cầu sống của thế hệ hiện tại, nhÆ°ng không cản trở các thế hệ tÆ°Æ¡ng lai có cÆ¡ hội thỏa mãn nhu cầu của họ về tài nguyên và môi trường

Câu 2

Em hãy cho biết các hoạt động kinh tế trong hình 23.5 có đáp úng được mục tiêu phát triển kinh tế bền vững hay không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Quan sát hình 23.5

Hướng dẫn giải:

Hoạt động kinh tế trong hình 23.5 có đáp ứng được mục tiêu phát triển kinh tế bền vững bởi đây là các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lí, không dẫn đến các hậu quả làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn làm cho các nguồn tài nguyên thiên nhiên này trở nên phong phú hơn, đa dạng và ngoài ra còn có thể thu hút khách du lịch đến tham quan, du lịch.