Tóm tắt lý thuyết
1.1. Äiá»u kiá»n tá»± nhiên
– Vùng cư trú chá»§ yếu cá»§a cư dân Trung Quá»c thá»i cá» Äại chá»§ yếu là trung và hạ lưu sông Hoà ng Hà . Vá» sau há» má» rá»ng Äá»a bà n cư trú xuá»ng lưu vá»±c Trưá»ng Giang.
– Hoà ng Hà và Trưá»ng Giang Äã tác Äá»ng Äến cuá»c sá»ng cư dân Trung Hoa:
+Hoà ng Hà là con sông ÄÆ°á»£c ngưá»i dân trìu mến gá»i là sông Mẹ. Mặc dù thưá»ng xuyên gây ra lÅ© lụt, nhưng phù sa mà u mỡ cá»§a sông Hoà ng Äã tạo nên má»t vùng Äá»ng bằng châu thá» phì nhiêu phù hợp cho viá»c trá»ng trá»t khi công cụ còn tương Äá»i thô sÆ¡.
+ Xuôi vá» phÃa Nam, vùng Äá»ng bằng rá»ng lá»n á» sông Trưá»ng Giang Äất Äai phì nhiêu, khà háºu ấm áp, thuáºn lợi cho nhiá»u loại cây trá»ng phát triá»n.
=> Trên vùng Äất mà u mỡ cá»§a hai con sông, những nhà nưá»c cá» Äại Äầu tiên cá»§a Trung Quá»c ra Äá»i.
1.2. SÆ¡ lược quá trình thá»ng nhất Trung Quá»c và sá»± xác láºp chế Äá» phong kiến dưá»i thá»i Tần Thá»§y Hoà ng
– Äến cuá»i thá»i nhà Chu, nưá»c Tần dần mạnh lên. Tần Doanh ChÃnh Äã lần lượt Äánh chiếm các nưá»c, thá»ng nhất Trung Quá»c.
+ NÄm 230 TCN, Tần Thá»§y Hoà ng thôn tÃnh nưá»c tá».
+ NÄm 228 TCN, Tần Thá»§y Hoà ng thôn tÃnh nưá»c Triá»u.
+ NÄm 225 TCN, nưá»c Ngụy bá» nưá»c Tần thôn tÃnh.
+ NÄm 223 TCN, nưá»c Sá» bá» thôn tÃnh.
+ NÄm 222, thôn tÃnh nưá»c Yên
+ Cuá»i cùng nÄm 221 TCN thá»ng nhất cả nưá»c Tá» tạo nên má»t Äất nưá»c Trung Quá»c thá»ng nhất.
– Äá» thá»ng nhất Äất nưá»c Tần Thá»§y Hoà ng Äã là m những viá»c như sau:
+ Thá»ng nhất lãnh thá».
+ Thá»ng nhất há» thá»ng Äo lưá»ng.
+ Thá»ng nhất tiá»n tá».
+ Thá»ng nhất chữ viết.
– Do sá»± phát triá»n cá»§a sản xuất, xã há»i Trung Quá»c cÅ©ng phân hóa sâu sắc. Các giai cấp má»i phát triá»n là Äá»a chá»§ và nông dân lÄ©nh canh. Quan há» bóc lá»t Äá»a tô cá»§a Äá»a chá»§ và nông dân ngà y cà ng chiếm Äá»a vá» thá»ng trá». Chế Äá» phong kiến chÃnh thức ÄÆ°á»£c xác láºp á» Trung Quá»c.
1.3. Từ Äế chế Hán, Nam â Bắc triá»u Äến nhà Tùy
– Từ nhà Hán Äến nhà Tùy, trải qua 5 triá»u Äại lần lượt là : Hán (nÄm 1), Tam quá»c(220-228), Tấn(280-420), Nam-Bắc triá»u(420-589), Tùy(589-618).
1.4. Những thà nh tá»±u vÄn minh tiêu biá»u
Thà nh tựu |
Äặc Äiá»m |
Tư tưá»ng |
Xuất hiá»n nhiá»u trưá»ng phái tư tưá»ng khác nhau như : Nho gia, Äạo gia,⦠nhưng ná»i báºt vá»i Nho gia nhấn mạnh tôn ti tráºt tá»±, bá»n pháºn,⦠|
Chữ viết |
Ngưá»i Trung Quá»c dùng chữ tương hình ÄÆ°á»£c khắc trên mai rùa, xương thú, chuông và phá» biến là khắc trên tre và trúc. |
VÄn há»c, sá» há»c |
– Tác phẩm vÄn há»c cá» nhất là Kinh Thi. – bá» Sá» kà cá»§a Tư Mã Thiên ÄÆ°á»£c coi là công trình sá» há»c Äá» sá» trong thá»i Äại |
Y há»c |
Phát triá»n vá»i nhiá»u cách chữa bá»nh bằng thảo dược, bấm huyá»t, châm cứu,⦠|
KÄ© thuáºt |
Nhiá»u phát minh quan trá»ng: Äo Äá»ng Äất, kÄ© thuáºt tÆ¡ lụa, kÄ© thuáºt là m giấy,⦠|
Kiến trúc và Äiêu khắc |
Nhiá»u cung Äiá»n, Äá»n, tháp,lÄng tẩm,… tiêu biá»u nhất là Vạn là trưá»ng thà nh |
Bà i táºp minh há»a
2.1. Äiá»u kiá»n tá»± nhiên
Äá»c thông tin dưá»i Äây, quan sát hình 9.1 và lược Äá» 9.2, em hãy:
Câu 1
Xác Äá»nh vùng cư trú chá»§ yếu cá»§a cư dân Trung Quá»c thá»i cá» Äại.
Phương pháp giải:
Quan sát hình ảnh
Hưá»ng dẫn giải:
– Vùng cư trú chá»§ yếu cá»§a cư dân Trung Quá»c thá»i cá» Äại chá»§ yếu là trung và hạ lưu sông Hoà ng Hà . Vá» sau há» má» rá»ng Äá»a bà n cư trú xuá»ng lưu vá»±c sông Trưá»ng Giang.
Câu 2
Cho biết Hoà ng Hà và Trưá»ng Giang Äã tác Äá»ng như thế nà o Äến cuá»c sá»ng cá»§a cư dân Trung Hoa thá»i cá» Äại?
Phương pháp giải:
Quan sát hình ảnh
Hưá»ng dẫn giải:
– Hoà ng Hà và Trưá»ng Giang Äã tác Äá»ng Äến cuá»c sá»ng cư dân Trung Hoa:
+Hoà ng Hà là con sông ÄÆ°á»£c ngưá»i dân trìu mến gá»i là sông Mẹ. Mặc dù thưá»ng xuyên gây ra lÅ© lụt, nhưng phù sa mà u mỡ cá»§a sông Hoà ng Äã tạo nên má»t vùng Äá»ng bằng châu thá» phì nhiêu phù hợp cho viá»c trá»ng trá»t khi công cụ còn tương Äá»i thô sÆ¡.
+ Xuôi vá» phÃa Nam, vùng Äá»ng bằng rá»ng lá»n á» sông Trưá»ng Giang Äất Äai phì nhiêu, khà háºu ấm áp, thuáºn lợi cho nhiá»u loại cây trá»ng phát triá»n.
=> Trên vùng Äất mà u mỡ cá»§a hai con sông, những nhà nưá»c cá» Äại Äầu tiên cá»§a Trung Quá»c ra Äá»i.
2.2. SÆ¡ lược quá trình thá»ng nhất Trung Quá»c và sá»± xác láºp chế Äá» phong kiến dưá»i thá»i Tần Thá»§y Hoà ng
Câu 1
– Äá»c thông tin bên dưá»i và quan sát lược Äá» 9.3, em hãy nêu những nét chÃnh vá» quá trình thá»ng nhất Trung Quá»c cá»§a Tần Thá»§y Hoà ng.
Phương pháp giải:
Äá»c thông tin, kết hợp quan sát hình ảnh
Hưá»ng dẫn giải:
– Äến cuá»i thá»i nhà Chu, nưá»c Tần dần mạnh lên. Tần Doanh ChÃnh Äã lần lượt Äánh chiếm các nưá»c, thá»ng nhất Trung Quá»c.
+ NÄm 230 TCN, Tần Thá»§y Hoà ng thôn tÃnh nưá»c tá».
+ NÄm 228 TCN, Tần Thá»§y Hoà ng thôn tÃnh nưá»c Triá»u.
+ NÄm 225 TCN, nưá»c Ngụy bá» nưá»c Tần thôn tÃnh.
+ NÄm 223 TCN, nưá»c Sá» bá» thôn tÃnh.
+ NÄm 222, thôn tÃnh nưá»c Yên
+ Cuá»i cùng nÄm 221 TCN thá»ng nhất cả nưá»c Tá» tạo nên má»t Äất nưá»c Trung Quá»c thá»ng nhất.
Câu 2
– Quan sát hình 9.4, em hãy cho biết: Tần Thá»§y Hoà ng Äã là m những gì Äá» thá»ng nhất toà n diá»n Trung Quá»c?
Phương pháp giải:
Quan sát hình ảnh
Hưá»ng dẫn giải:
– Äá» thá»ng nhất Äất nưá»c Tần Thá»§y Hoà ng Äã là m những viá»c như sau:
+ Thá»ng nhất lãnh thá».
+ Thá»ng nhất há» thá»ng Äo lưá»ng.
+ Thá»ng nhất tiá»n tá».
+ Thá»ng nhất chữ viết.
Câu 3
– Quan sát sÆ¡ Äá» hình 9.5, em hãy ká» tên những giai cấp má»i xuất hiá»n á» Trung Quá»c và má»i quan há» cá»§a các giai cấp Äó.
Phương pháp giải:
Quan sát lược Äá»
Hưá»ng dẫn giải:
– Do sá»± phát triá»n cá»§a sản xuất, xã há»i Trung Quá»c cÅ©ng phân hóa sâu sắc. Các giai cấp má»i phát triá»n là Äá»a chá»§ và nông dân lÄ©nh canh. Quan há» bóc lá»t Äá»a tô cá»§a Äá»a chá»§ và nông dân ngà y cà ng chiếm Äá»a vá» thá»ng trá». Chế Äá» phong kiến chÃnh thức ÄÆ°á»£c xác láºp á» Trung Quá»c.
2.3. Từ Äế chế Hán, Nam âBắc triá»u Äến nhà Tùy
Quan sát sÆ¡ Äá» 9.6, em hãy ká» tên các triá»u Äại phong kiến Trung Quá»c từ nhà Hán Äến nhà Tùy.
Phương pháp giải:
Quan sát lược Äá»
Hưá»ng dẫn giải:
– Từ nhà Hán Äến nhà Tùy, trải qua 5 triá»u Äại lần lượt là : Hán (nÄm 1), Tam quá»c(220-228), Tấn(280-420), Nam-Bắc triá»u(420-589), Tùy(589-618).
2.4. Những thà nh tá»±u tiêu biá»u
Câu 1
Em hãy ká» tên má»t sá» thà nh tá»±u tiêu biá»u cá»§a vÄn minh Trung Quá»c thá»i cá» Äại?
Phương pháp giải:
Xem lại thông tin trong bà i, liên hỠthực tế.
Hưá»ng dẫn giải:
Má»t sá» thà nh tá»±u tiêu biá»u cá»§a vÄn minh Trung Quá»c thá»i cá» Äại.
Thà nh tựu |
Äặc Äiá»m |
Tư tưá»ng |
Xuất hiá»n nhiá»u trưá»ng phái tư tưá»ng khác nhau như : Nho gia, Äạo gia,⦠nhưng ná»i báºt vá»i Nho gia nhấn mạnh tôn ti tráºt tá»±, bá»n pháºn,⦠|
Chữ viết |
Ngưá»i Trung Quá»c dùng chữ tương hình ÄÆ°á»£c khắc trên mai rùa, xương thú, chuông và phá» biến là khắc trên tre và trúc. |
VÄn há»c, sá» há»c |
– Tác phẩm vÄn há»c cá» nhất là Kinh Thi. – bá» Sá» kà cá»§a Tư Mã Thiên ÄÆ°á»£c coi là công trình sá» há»c Äá» sá» trong thá»i Äại |
Y há»c |
Phát triá»n vá»i nhiá»u cách chữa bá»nh bằng thảo dược, bấm huyá»t, châm cứu,⦠|
KÄ© thuáºt |
Nhiá»u phát minh quan trá»ng: Äo Äá»ng Äất, kÄ© thuáºt tÆ¡ lụa, kÄ© thuáºt là m giấy,⦠|
Kiến trúc và Äiêu khắc |
Nhiá»u cung Äiá»n, Äá»n, tháp,lÄng tẩm,… tiêu biá»u nhất là Vạn là trưá»ng thà nh |
Câu 2
Em có Äá»ng ý vá»i quan Äiá»m: âTiên há»c lá» , háºu há»c vÄnâ không? Là giải sá»± lá»±a chá»n cá»§a em?
Phương pháp giải:
Xem lại thông tin trong bà i, liên hỠthực tế.
Hưá»ng dẫn giải:
– Câu nói âTiên há»c lá» , háºu há»c vÄnâ có nghÄ©a là gì? âTiênâ là trưá»c tiên Äầu tiên; âháºuâ là sau Äó; âlá» â là lá» nghÄ©a, Äạo Äức, nhân cách, cái tâm cá»§a con ngưá»i. âVÄnâ là vÄn hóa, kiến thức kÄ© nÄng. Vì váºy, câu nói âTiên há»c lá» , háºu há»c vÄnâ có nghÄ©a là nhấn mạnh viá»c trưá»c tiên là há»c Äạo Äức lá» nghÄ©a là m ngưá»i sau Äó má»i há»c kiến thức, kÄ© nÄng là m viá»c và lao Äá»ng trong cuá»c sá»ng.
Quan Äiá»m coi trá»ng giáo dục Äạo Äức, coi trá»ng viá»c há»c Äá» là m ngưá»i cá»§a cha ông ta vẫn còn phù hợp vá»i ngà y hôm nay. Vì Äạo Äức là cái gá»c cá»§a con ngưá»i, là thưá»c Äo phẩm chất giá trá» cá»§a nhân cách. Con ngưá»i có Äạo Äức, biết sá»ng có lá» nghÄ©a thì sẽ ÄÆ°á»£c má»i ngưá»i yêu mến, quà trá»ng, xã há»i sẽ ngà y tá»t Äẹp. Lòng hiếu thảo cá»§a những ngưá»i thanh niên nghèo vừa há»c vừa nuôi mẹ… Tất cả những con ngưá»i Äáng khâm phục Äó Äá»u là những ngưá»i có phẩm chất Äạo Äức
Là há»c sinh, chúng ta cần nháºn thức tầm quan trá»ng cá»§a viá»c trau dá»i Äạo Äức, lá» nghÄ©a, há»c cách là m ngưá»i. Ngoà i ra chúng ta cần coi trá»ng viá»c rèn luyá»n những âkÄ© nÄng má»mâ song song vá»i viá»c há»c tri thức. Và há»c táºp chÄm chá», có những hà nh Äá»ng Äá» thá» hiá»n mình là ngưá»i có tư cách, phẩm chất Äạo Äức
Như váºy, em Äá»ng ý vá»i quan Äiá»m âTiên há»c lá» , háºu há»c vÄnâ , Äây là má»t tư tưá»ng Äạo là rất sâu sắc. Hãy biết há»c cái lá» rèn luyá»n cái tâm, bên cạnh há»c Äá» lÄ©nh há»i tri thức. Có như váºy, má»i chúng ta sẽ ngà y cà ng trưá»ng thà nh và hoà n thiên vá» nhân cách. Má»t xã há»i tháºt sá»± tá»t Äẹp Äang chá» Äón chúng ta á» phÃa trưá»c…
Trả lời