Tóm tắt lý thuyết
1.1. Đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn
– Lược đồ địa hình tỉ lệ lớn là lược đồ thể hiện đặc điểm địa hình (độ cao, độ dốc,…) của một khu vực có diện tích nhỏ bằng các đường đồng mức và màu sắc.
– Đường đồng mức là đường nối liền những điểm có cùng đồ cao.
+ Các đường đồng mức cách nhau một độ cao đều đặn gọi là khoảng cao đều.
+ Các đường đồng mức càng gần nhau, địa hình càng dốc, các đường đồng mức càng cách xa nhau, địa hình càng thoải.
– Hướng dẫn đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn.
+ Trước hết cần xác định được các đường đồng mức có khoảng cao đều cách nhau bao nhiêu mét.
+ Căn cứ vào các đường này, ta có thể tính ra độ cao của các địa điểm trên lược đồ.
+ Căn cứ vào độ gần hay xa nhau của đường đồng mức, ta biết được độ dốc của địa hình.
+ Căn cứ vào tỉ lệ lược đồ, ta tính được khoảng cách thực tế giữa các địa điểm.
1.2. Đọc lát cắt địa hình đơn giản
– Lát cắt địa hình là hình vẽ biểu hiện được đầy đủ hình dáng và độ cao của các loại địa hình dọc thoe một đường (tuyến) cắt nhất định.
– Hướng dẫn đọc lát cắt địa hình:
+ Khi đọc lát cắt, trước tiên ta phải xác định được điểm bắt đầu và điểm cuối của lát cắt.
+ Từ hai điểm mốc này, ta có thể biết được lát cắt có hướng như thế nào, đi qua những điểm độ cao, dạng địa hình đặc biệt nào, độ dốc của địa hình biến đổi ra sao…
+ Từ đó, ta có thể mô tả sự thay đổi của địa hình từ điểm đầu đến điểm cuối lát cắt.
+ Dựa vào tỉ lệ lát cắt, có thể tính được khoảng cách giữa các địa điểm.
Bài tập minh họa
2.1. Đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn
Dựa vào hình 1, em hãy:
Hình 1. Lược đồ địa hình tỉ lệ lớn
– Cho biết các đường đồng mức có khoảng cao đều cách nhau bao nhiêu mét.
– So sánh độ cao của các điểm B1, B2, B3, C.
– Cho biết một bạn muốn leo lên đỉnh A2, để đỡ leo dốc, thì nên đi theo sường D1 – A2 hay sườn D2 – A2.
Hướng dẫn giải:
Quan sát hình 1 và hướng dẫn đọc lược đồ tỉ lệ lớn trong SGK.
Lời giải chi tiết:
– Các đường đồng mức có khoảng cao đều cách nhau 100 mét.
– So sánh độ cao giữa các điểm B1, B2, B3, C:
B3 = C (900m) < B1 (1000m) < B2 (1100m).
– Một bạn muốn leo lên đỉnh A2, ta nên đi theo sườn D1-A2 vì đường này dài hơn (các đường đồng mức cách xa nhau) chứng tỏ địa hình thoải. Với địa hình thoải thì việc leo núi sẽ dễ hơn.
2.2. Đọc lát cắt địa hình đơn giản
Căn cứ vào hình 2, em hãy:
– Cho biết lát cắt lần lượt đi qua các dạng địa hình nào.
– Xác định độ cao của đỉnh Ngọc Linh.
Hình 2. Lát cắt địa hình từ dãy Bạch Mã đến Phan Thiết
Hướng dẫn giải:
Quan sát hình 2 và đọc hướng dẫn đọc lát cắt địa hình trong SGK.
Lời giải chi tiết:
– Lát cắt lần lượt đi qua các dạng địa hình: đồng bằng, cao nguyên, núi.
– Đỉnh Ngọc Linh có độ cao trên 2 500 m.