Tóm tắt lý thuyết
1.1. Äại dÆ°Æ¡ng thế giá»i
– Äại dÆ°Æ¡ng thế giá»i là lá»p mÆ°á»c liên tục, bao phủ hÆ¡n 70% diá»n tÃch bá» mặt Trái Äất.
– Trên thế giá»i có 4 Äại dÆ°Æ¡ng: Thái Bình DÆ°Æ¡ng, Äại Tây DÆ°Æ¡ng, Ấn Äá» DÆ°Æ¡ng và Bắc BÄng DÆ°Æ¡ng.
1.2. Äá» muá»i, nhiá»t Äá» của nÆ°á»c biá»n
1.3. Má»t sá» dạng váºn Äá»ng của nÆ°á»c biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng
a. Sóng biá»n
– Hình thà nh do tác Äá»ng của gió. Gió thá»i cà ng mạnh và thá»i gian cà ng lâu thì sóng biá»n cà ng lá»n.
– Khi ngoà i khÆ¡i xảy ra Äá»ng Äất hay núi lá»a ngầm, có thá» xuất hiá»n những sóng dà i ÄÆ¡n Äá»c, di chuyá»n nhanh, và o Äến bá» có thá» cao trên 20 m, gá»i là sóng thần.
b. Thủy triá»u
– Là hiá»n tượng nÆ°á»c biá»n dâng cao và hạ thấp theo quy luáºt hằng ngà y.
– Hình thà nh do lá»±c hút của Mặt TrÄng và Mặt Trá»i cùng vá»i lá»±c li tâm của Trái Äất.
– Má»i tháng có hai lần thủy triá»u lên xuá»ng lá»n nhất (triêu cÆ°á»ng) là các ngà y trÄng tròn hoặc không trÄng, hai lần thủy triá»u lên xuá»ng nhá» nhất (triá»u kém) là các ngà y trÄng khuyết.
c. Dòng biá»n
– Là các dòng nÆ°á»c chảy trong biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng (giá»ng nhÆ° các dòng sông trên lục Äá»a).
– Có hai loại dòng biá»n: Dòng biá»n nóng và dòng biá»n lạnh.
– Hình thà nh chủ yếu do tác Äá»ng của các loại gió thÆ°á»ng xuyên trên bá» mặt Trái Äất.
Bà i táºp minh há»a
2.1. Äại dÆ°Æ¡ng thế giá»i
Xác Äá»nh vá» trà các Äại dÆ°Æ¡ng trên hình 1. Cho biết má»i Äại dÆ°Æ¡ng tiếp giáp vá»i các châu lục nà o.
HÆ°á»ng dẫn giải:
Quan sát hình 1 SGK, xác Äá»nh vá» trà các Äại dÆ°Æ¡ng.
Lá»i giải chi tiết:
– HS tá»± xác Äá»nh vá» trà các Äại dÆ°Æ¡ng trên hình 1.
– Tiếp giáp:
+ Thái Bình DÆ°Æ¡ng: giáp châu Mỹ, châu Nam Cá»±c, châu Ã, châu Äại DÆ°Æ¡ng.
+ Äại Tây DÆ°Æ¡ng: giáp châu Mỹ, châu Ãu, châu Phi và châu Nam Cá»±c.
+ Ấn Äá» DÆ°Æ¡ng: giáp châu Phi, châu Ã, châu Äại DÆ°Æ¡ng và châu Nam Cá»±c.
+ Bắc BÄng DÆ°Æ¡ng: giáp châu Mỹ, châu Ãu và châu Ã.
2.2. Äá» muá»i, nhiá»t Äá» của nÆ°á»c biá»n
Dá»±a và o thông tin trong mục 2, em hãy nháºn xét sá»± thay Äá»i của Äá» muá»i và nhiá»t Äá» giữa vùng biá»n nhiá»t Äá»i và vùng biá»n ôn Äá»i.
HÆ°á»ng dẫn giải:
Dá»±a và o kiến thức vá» Äá» muá»i, nhiá»t Äá» của nÆ°á»c biá»n.
Lá»i giải chi tiết:
Äá» muá»i và nhiá»t Äá» của vùng biá»n nhiá»t Äá»i cao hÆ¡n vùng biá»n ôn Äá»i.
– Äá» muá»i của vùng biá»n nhiá»t Äá»i là 35 – 36â°, vùng biá»n ôn Äá»i là 24 – 27â°.
– Nhiá»t Äá» của vùng biá»n ôn Äá»i là 24 – 27oC, vùng biá»n ôn Äá»i là 16 – 18oC.
2.3. Má»t sá» dạng váºn Äá»ng của nÆ°á»c biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng
1. Äá»c thông tin trong mục a, b và quan sát hình 2, em hãy trình bà y hiá»n tượng sóng biá»n và hiá»n tượng thủy triá»u (biá»u hiá»n, nguyên nhân…).
2. Em hãy cho biết thế nà o là dòng biá»n.
3. Dá»±a và o hình 3, em hãy ká» tên hai dòng biá»n nóng và hai dòng biá»n lạnh á» Thái Bình DÆ°Æ¡ng và Äại Tây DÆ°Æ¡ng.
HÆ°á»ng dẫn giải:
– Dá»±a và o kiến thức mục Má»t sá» dạng váºn Äá»ng của nÆ°á»c biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng.
– Quan sát hình ảnh 2 và 3
Lá»i giải chi tiết:
1.
|
Hiá»n tượng |
Sóng biá»n |
Thủy triá»u |
|
Khái niá»m |
Là hình thức dao Äá»ng của nÆ°á»c biá»n theo chiá»u thẳng Äứng. |
Là hiá»n tượng dao Äá»ng thÆ°á»ng xuyên, có chu kỳ của các khá»i nÆ°á»c trong các biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng. |
|
Nguyên nhân |
Äược hình thà nh chủ yếu do tác Äá»ng của gió. Gió thá»i cà ng mạnh và thá»i gian cà ng lâu thì sóng biá»n cà ng lá»n. |
Äược hình thà nh chủ yếu do sức hút của Mặt TrÄng và Mặt Trá»i. |
|
Biá»u hiá»n |
Sóng bạc Äầu, sóng lừng, sóng thần,⦠|
Triá»u cÆ°á»ng, triá»u kém. |
2. Dòng biá»n là hiá»n tượng chuyá»n Äá»ng của lá»p nÆ°á»c biá»n trên mặt tạo thà nh các dòng chảy trong các biá»n và Äại dÆ°Æ¡ng.
3. Dòng biá»n nóng và dòng biá»n lạnh
– Thái Bình DÆ°Æ¡ng
+ Hai dòng biá»n nóng: Bắc Thái Bình DÆ°Æ¡ng, Nam XÃch Äạo.
+ Hai dòng biá»n lạnh: Pê-ru, Ca-li-phoóc-ni-a.
– Äại Tây DÆ°Æ¡ng:
+ Hai dòng biá»n nóng: Bra-xin, Bắc XÃch Äạo.
+ Hai dòng biá»n lạnh: Ca-na-ri, Ben-ghê-la.
Trả lời