Thực hành Tiếng Việt (Bài 3) – Toán 6 – CTST

– Lựa chọn từ ngữ phù hợp với việc thể hiện nghĩa của văn bản: Khi nói hoặc viết, người nói (viết) thường phải huy động vốn từ ngữ đã được tích luỹ (trong đó có những từ ngữ đồng nghĩa, gần nghĩa) để lựa chọn những từ ngữ phù hợp nhất với việc thể hiện nội dung của văn bản.

– Cách lựa chọn từ ngữ thích hợp khi nói hoặc viết: 

+ Xác định nội dung cần diễn đạt.

+ Huy động các từ ngữ đồng nghĩa, gần nghĩa, từ đó lựa chọn những từ ngữ có khả năng diễn đạt chính xác nhất nội dung muốn thể hiện.

+ Chú ý khả năng kết hợp hài hoà giữa từ ngữ được lựa chọn với những từ ngữ được sử dụng trước và sau nó trong cùng một câu (đoạn) văn.

– Lựa chọn từ ngữ phù hợp với việc thể hiện nghĩa của văn bản giúp diễn đạt chính xác và hiệu quả điều mà người nói (viết) muốn thể hiện.

“Cái bống là cái bống bang

Kéo sảy kéo sàng cho mẹ bống nấu cơm

Mẹ bống đi chợ đường trơn

Bống ra gánh đỡ chạy cơn mưa ròng”.

(1) Từ “đường trơn” được hiểu như thế nào?

(2) Có thể thay từ “đường trơn” thành “đường xa” không? Vì sao?

(3) Bài ca dao trên có sử dụng những biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của những biện pháp tu từ ấy.

a. Hướng dẫn giải:

– Xem lại cách lựa chọn từ ngữ thích hợp khi nói hoặc viết: 

+ Xác định nội dung cần diễn đạt.

+ Huy động các từ ngữ đồng nghĩa, gần nghĩa, từ đó lựa chọn những từ ngữ có khả năng diễn đạt chính xác nhất nội dung muốn thể hiện.

+ Chú ý khả năng kết hợp hài hoà giữa từ ngữ được lựa chọn với những từ ngữ được sử dụng trước và sau nó trong cùng một câu (đoạn) văn.

b. Lời giải chi tiết:

(1) Từ “đường trơn” ý nói đường khó đi, trơn, dễ té khi trời mưa.

(2) Nếu thay từ “đường trơn” thành “đường xa” thì bài ca dao sẽ không chuyển tải được đúng ý nghĩa của nó. Đó là cảnh đầy cảm động khi mẹ đi chợ về, trời mưa, đường trơn, cái bống không ngần ngại chạy ra gánh đỡ mẹ.

(3) Các biện pháp tu từ được sử dụng là:

– Điệp và ẩn dụ: “Cái bống” -> Hình cảnh cái bống là hình ảnh quen thuộc trong ca dao và trong cách nói hàng ngày để chỉ những em bé (thường là những em bé gái) ngoan ngoãn, chăm chỉ.