Tóm tắt bài
1.1. Khái niệm và yêu cầu
a. Khái niệm:
Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ là cách lược bỏ các ý phụ, thông tin chi tiết, chỉ giữ lại những ý chính, thông tin cốt lõi và thể hiện dưới dạng sơ đồ.
b. Yêu cầu đối với sơ đồ tóm tắt văn bản:
– Yêu cầu về nội dung:
+ Tóm lược đúng và đầy đủ các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản.
+ Sử dụng các từ khóa, cụm từ.
+ Thể hiện được quan hệ giữa các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản.
+ Thể hiện được nội dung bao quát của văn bản.
– Yêu cầu về hình thức:
+ Kết hợp hài hòa, hợp lí giữa các từ khóa với hình vẽ, mũi tên, các kí hiệu,…
+ Sáng rõ, có tính thẩm mĩ, giúp nắm bắt nội dung chính của văn bản một cách thuận lợi, dễ dàng.
1.2. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
Gợi ý tóm tắt văn bản Thánh Gióng bằng sơ đồ:
– Tên văn bản: Thánh Gióng.
– Nội dung chính: Truyện kể về người anh hùng làng Gióng đánh thắng giặc Ân vào đời Hùng Vương thứ sáu, truyện có nhiều sự việc, chi tiết kì lạ xoay quanh các sự việc chính dưới đây:
+ Sự việc 1: Thánh Gióng được sinh ra một cách kì lạ.
+ Sự việc 2: Thánh Gióng nhận lời đánh giặc Ân.
+ Sự việc 3: Thánh Gióng ra trận và chiến thắng giặc Ân.
+ Sự việc 4: Thánh Gióng bay về trời.
+ Sự việc 5: Thánh Gióng được nhân dân ghi nhớ công ơn đánh giặc cứu nước.
1.3. Hướng dẫn quy trình viết
– Bước 1: Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt:
+ Xác định văn bản gồm mấy phần hoặc mấy đoạn và quan hệ giữa các phần, các đoạn.
+ Tìm từ khóa (những từ được lặp lại nhiều lần, được in nghiêng, in đậm) và ý chính của từng phần hoặc đoạn.
+ Xác định nội dung chính của văn bản và hình dung cách vẽ sơ đồ.
– Bước 2: Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ:
+ Dựa trên số phần hoặc số đoạn, xác định số ô hoặc số bộ phần cần có trong sơ đồ.
+ Chọn cách thể hiện sơ đồ tốt nhất (hình vẽ, mũi tên, các kí hiệu…) để trình bày nội dung chính của văn bản cần tóm tắt.
– Bước 3: Kiểm tra lại sơ đồ vẽ:
+ Việc thể hiện các ý chính của văn bản cần tóm tắt trên sơ đồ đã đủ và rõ chưa?
+ Cách thể hiện trên sơ đồ về các phần, đoạn, ý chính và quan hệ giữa chúng trong văn bản gốc cần tóm tắt đã phù hợp chưa?
Bài tập minh họa
Bài tập: Hãy tóm tắt bằng sơ đồ một văn bản mà em đã học hoặc đã đọc.
a. Hướng dẫn giải:
– Khi tóm tắt văn bản bằng sơ đồ cần đảm bảo các nội dung sau:
+ Tên văn bản.
+ Nội dung chính.
+ Thứ tự các sự việc diễn ra.
b. Lời giải chi tiết:
Chọn tóm tắt văn bản Bánh chưng, bánh giầy
Trả lời