Và tôi nhớ khói – Toán 6 – CTST

a. Tác giả, tác phẩm:

* Tác giả:

– Quê quán: Hà Giang.

– Là thành viên Hội nhà văn Việt Nam.

* Tác phẩm:

– Xuất xứ: Trích Tôi đã trở về trên núi cao (2018).

– PhÆ°Æ¡ng thức biểu đạt chính: Tá»± sá»±.

b. Tìm hiểu từ khó:

– Vấn vít: Ngọn khói quấn xoắn lại với nhau nhiều vòng.

– Gộc củi: Phần gốc và rể còn lại của cây đã già cỗi sau khi bị chặt đi, dùng làm củi đun bếp.

– Sau rốt: Sau cùng.

– Phoi bào: Vật liệu được thải ra sau khi tạo hình gỗ bằng cách gọt.

c. Đại ý:

– Văn bản thể hiện nỗi nhớ về ngọn khói quê hÆ°Æ¡ng của tác giả. Qua đó, cho ta thấy nhân vật “tôi” là người có tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn. 

d. Bố cục:

Tìm hiểu văn bản theo 2 mạch nội dung chính như sau:

– Ngọn khói gắn với bếp lá»­a, mâm cÆ¡m.

– Ngọn khói gắn với cánh đồng, với dân làng.

a. Ngọn khói gắn với bếp lửa, mâm cơm:

– Ngọn khói quẩn quanh mái bếp:

+ Ngọn khói như gọi người trở về.

+ Miêu tả: Ngọn khói màu xanh, nhẹ bẫng nhÆ° tÆ¡, quấn trên mái lá.

+ Sự di chuyển: Ngọn khói che phủ cả làng, len qua đầu hồi, vương vít mãi trên ngọn cây hồng, bị gió thổi cho loãng di, tan đi.

+ Mùi khói: Quẩn mãi, mùi của hạt ngô sót lại bị cháy, của gộc củi gỗ dẻ, tinh dầy vỏ cam, vỏ cây sẹ bị tước, mùi của lông mèo sém,…

→ Cảm nhận bằng nhiều giác quan: thị giác, khứu giác, thính giác.

– Ngọn khói bắt lên từ những gộc củi:

+ Gộc củi to, gỗ chắc, cứ ngun ngún, ấm cúng.

+ Gộc củi cứ nằm yên cả ngày, lặng lẽ ủ một tảng than hồng.

+ Là nÆ¡i người đi ra khỏi nhà sau cùng nhớ vén tro xung quanh bếp cho gọn để lá»­a không bùng.

+ Là nơi con mèo già sưởi mình.

– Ngọn khói mang theo ước mÆ¡ về mâm cÆ¡m:

+ Các công đoạn: Gác thanh củi nhỏ xếp xung quanh gộc vủi lớn → Nhặt ít phoi bào nhồi vào giữa â†’ Dùng ống thổi bằng nứa nổi để lá»­a bùng lên â†’ Xuất hiện ngọn lá»­a màu lam, khói.

+ Ước mơ bình dị: Bữa cơm ấm cùng bên bếp lửa. Một đĩa cá kho cháy cạnh với riềng, một bát canh măng, một đĩa dưa cải.

b. Ngọn khói gắn với cánh đồng, với dân làng:

– Ngọn khói gọi đám trẻ chăn trâu mải chÆ¡i về nhà:

+ Khói làm nhớ cơm, thèm cơm, lùa trâu xuống đường mòn.

+ Khói gắn với tiếng mõ, tiếng đục.

– Ngọn khói chứng kiến những năm mất mùa: LÅ© lớn kéo về ngập mọi con suối cuốn tất cả khiến toàn bộ cánh đồng ngập trong màu phù sa. Người buồn, nặng trÄ©u âu lo.

– Ngọn khói chung vui với dân làng: CÅ©ng có khi khói vui hÆ¡n niềm vui con người khi làng có đứa bé chào đời.

– Ngọn khói quẩn quanh bên con người:

+ Bếp chỉ nguội khi người không còn.

+ Ngọn khói rộn ràng khi nhà có khách.

+ Khói im lìm ủ kín trong tro nóng khi người đi vắng.

+ Ngọn khói gợi nhắc con người về những kỉ niệm đẹp.

– Về nội dung: Và tôi nhớ khói là những hồi ức của tác giả về làn khói với căn bếp, cánh đồng, người dân quê. Điều này thể hiện tình yêu quê hÆ°Æ¡ng với một tâm hồn nhạy cảm.

– Về nghệ thuật:

+ Kể kết hợp miêu tả, biểu cảm.

+ Biện pháp tu từ so sánh, liệt kê,…

Bài tập: Viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật “tôi” trong văn bản “Và tôi nhớ khói”.

a. Hướng dẫn giải:

– Cảm nhận về nhân vật tôi của em có thể là: Thán phục, yêu mến, tá»± hào,…

b. Lời giải chi tiết:

Văn bản “Và tôi nhớ khói” là những cảm nhận sâu sắc và chân thá»±c của nhân vật tôi về hÆ°Æ¡ng vị quê hÆ°Æ¡ng, đặc biệt là làn khói tỏa đã vun đầy cả khoảng trời ấu thÆ¡ của tác giả. Một nhân vật tôi có sá»± cảm nhận tinh tế với những điều nhỏ bé xung quanh. Tôi đã tái hiện lại một miền ký ức tuổi thÆ¡ nhiều yêu thÆ°Æ¡ng với khói bếp làm ấm mỗi căn nhà và quấn quýt bên bữa cÆ¡m ấm cúng; khói bếp trong cảm nhận của tác giả hiện lên nhÆ° một sinh thể có linh hồn và cảm xúc khi khói biết nhắc trẻ chăn trâu trở về, biết buồn khi người dân hoạn nạn, biết vui khi có đứa bé mới chào đời. Thá»­ hỏi, không có sá»± rung cảm tinh tế, không có tình yêu thÆ°Æ¡ng tha thiết dành cho những sá»± vật nhỏ bé thì tác giả có viết nên được những câu văn ăm ắp cảm xúc đó hay không? Qua sá»± cảm nhận tinh tế về khói, nhân vật tôi đã bộc lộ thầm kín tình yêu quê hÆ°Æ¡ng và yêu những điều bình dị quanh mình. Ngọn khói ấy mang theo đủ đầy tất cả những hồi ức và vẻ đẹp quê hÆ°Æ¡ng, nó đã làm hồng tuổi thÆ¡ và cho độc giả thấy từng mảng màu tÆ°Æ¡i xanh nÆ¡i miền sÆ¡n cước tÆ°Æ¡i đẹp.