Thực hành Tiếng Việt (Trang 43) – Toán 6 – KNTT

– NghÄ©a của từ ngữ là nội dung gồm có tính chất, chức năng, khái niệm, quan hệ… mà từ biểu thị.

– Ví dụ:

+ Từ “hoa mười giờ” có nghÄ©a là: cây cảnh cùng họ vối rau sam, thân bò, lá dây mập, hoa màu tím hồng thường nở vào khoảng mưòi giÆ¡ sáng.

+ Từ “hú” có nghÄ©a là: cất lên tiếng to, vang, kéo dài để làm hiệu gọi nhau.

– Biện pháp tu từ so sánh là đối chiếu 2 hay nhiều sá»± vật, sá»± việc mà giữa chúng có những nét tÆ°Æ¡ng đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn. Ví dụ: “Chiếc thuyền nhẹ hăng nhÆ° con tuấn mã”.

– Các kiểu so sánh:

+ Phân loại theo mức độ:

• So sánh ngang bằng
• So sánh không ngang bằng

+ Phân loại theo đối tượng:

• So sánh các đối tượng cùng loại
• So sánh khác loại
• So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng và ngược lại.

Bài tập 1: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Mắt trẻ con sáng lắm

Nhưng chưa thấy gì đâu

Mặt trời mới nhô cao

Cho trẻ con nhìn rõ

(1) Giải thích nghÄ©a của từ “nhô”.

(2) Trong đoạn thÆ¡ trên, có thể dùng từ “lên” thay thế cho từ “nhô” được không? Hãy chỉ ra sá»± tinh tế của nhà thÆ¡ trong việc sá»­ dụng từ “nhô”.

a. Hướng dẫn giải:

– Đọc kÄ© đoạn thÆ¡ trên và xem lại lý thuyết về nghÄ©a của từ ngữ để giải bài tập này.

b. Lời giải chi tiết:

(1) NghÄ©a của từ “nhô” là: đưa phần đầu cho vượt hẳn lên phía trên hoặc ra phía trước, so với những cái xung quanh.

(2) Không thể dùng từ “lên” để thay thế cho từ “nhô”. Sá»± tinh tế trong việc sá»­ dụng từ “nhô”: thể hiện sá»± vÆ°Æ¡n cao, vượt trội hẳn so với mọi vật xung quanh, nhằm giúp cho trẻ con nhìn rõ.

Bài tập 2: Em hãy viết một đoạn văn ngắn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh.

a. Hướng dẫn giải:

– Có thể sá»­ dụng đa dạng các kiểu so sánh trong đoạn văn.

– Để so sánh được nổi bật nên dùng những từ nhÆ°: giống nhÆ°, tá»±a nhÆ°,…

b. Lời giải chi tiết:

Có lần, tôi được đọc một câu chuyện rất hay của tác giả Nguyên Hồng, đó là truyện Trong lòng mẹ. Câu chuyện kể về cậu bé tên Hồng, không may sinh ra trong một gia đình không trọn vẹn, Hồng là một cậu bé sống trong một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Em sinh ra bởi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, rồi cha qua đời vì nghiện ngập, mẹ em phải tha hÆ°Æ¡ng cầu thá»±c, xa quê, xa gia đình, em sống với người họ hàng giàu có nhÆ°ng cay nghiệt. Dù cho bà cô luôn nói những lời cay nghiệt, không ngừng gieo rắc vào tâm hồn ngây thÆ¡ của cậu những hoài nghi, khinh miệt mẹ nhÆ°ng em không hề để tâm và luôn nhớ về mẹ với những kí ức đẹp đẽ nhất. Tình yêu thÆ°Æ¡ng mẹ khiến cậu có những suy nghÄ© mạnh mẽ, dứt khoát, muốn hết lòng bảo vệ mẹ. Cậu ước những cổ tục giống nhÆ° hòn đá hay cục thủy tinh, cậu sẽ nhai, sẽ nghiến cho vụn nát mới thôi. Đoạn trích đã thể hiện được những cung bậc cảm xúc của cậu bé Hồng, một tâm hồn trẻ thÆ¡ đầy những tổn thÆ°Æ¡ng nhÆ°ng tình yêu dành cho mẹ vẫn dạt dào, mãnh liệt, thể hiện tình mẫu tá»­ thiêng liêng và cao đẹp.