Thực hành Tiếng Việt (Trang 99) – Toán 6 – KNTT

– Khái niệm: Hoán dụ là biện pháp tu từ dùng từ ngữ vốn chỉ sá»± vật, hiện tượng này để gọi tên sá»± vật, hiện tượng khác có mối quan hệ tÆ°Æ¡ng cận (gần nhau) nhằm tăng khả năng gợi hình gợi cảm cho sá»± diễn đạt.

– Các kiểu hoán dụ:

+ Chỉ lấy một bộ phận để gọi toàn thể.

+ Lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng.

+ Lấy dấu hiệu sự vật để gọi các sự vật.

+ Lấy những cái cụ thể để nói về cái trừu tượng.

Đọc hai dòng thơ sau, chú ý nghĩa của áo chàm:

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.

(Tố Hữu, Việt Bắc)

– Ở đây, áo chàm được dùng với nghÄ©a hoán dụ, chỉ những người dân Việt Bắc với trang phục đặc trÆ°ng là áo chàm.

– Quan hệ giữa trang phục với người mang trang phục đó được coi là quan hệ tÆ°Æ¡ng cận (gần nhau). Ngoài ra, quan hệ tÆ°Æ¡ng cận có thể là quan hệ toàn thể – bộ phận, vật chứa – vật được chứa, sá»± vật – chất liệu…

Bài tập 1: Giải thích nghĩa của các từ sau: Hoài niệm, thuyền chài, mãnh liệt, nhũn nhặn, chinh phục.

Hướng dẫn giải:

– Giải thích nghÄ©a từng từ.

– Có thể tra từ điển tiếng Việt để giải bài tập này.

Hướng dẫn giải:

– Hoài niệm: Tưởng nhớ về những gì đã qua từ lâu.

– Thuyền chài: Thuyền nhỏ dùng để đánh cá chủ yếu bằng chài.

– Mãnh liệt: Mạnh mẽ, dữ dội.

– NhÅ©n nhặn: Thái độ khiêm tốn, nhún nhường.

– Chinh phục: Dùng sức mạnh để bắt phải phục tùng.

Bài tập 2: Xác định biện pháp tu từ trong các câu sau:

a.

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông

Một người chín nhớ mười mong một người

(Tương tư, Nguyễn Bính)

b.

Mai sau,

Mai sau,

Mai sau…

Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh

(Tre Việt Nam, Nguyễn Duy)

c.

Ông trời

Mặc áo giáp đen

(Mưa, Trần Đăng Khoa)

d.

Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

(Ca dao)

Hướng dẫn giải:

– Đọc kÄ© từng ngữ liệu để xác định đúng biện pháp tu từ.

– Các biện pháp tu từ nhÆ°: Hoán dụ, điệp ngữ, nhân hóa,…

Lời giải chi tiết:

a. Hoán dụ

b. Điệp ngữ

c. Nhân hóa

d. So sánh