1. Nội dung bài học
– Quan hệ điều kiện – kết quả, giả thiết – kết quả giữa hai vế câu ghép có thể nối chúng bằng: Một quan hệ từ, hoặc một cặp quan hệ từ.
– Quan hệ từ: nếu , hễ, giá thì..
– Một cặp quan hệ từ: nếu.. thì…, nếu như… thì…, hễ… thì…, hễ mà…. thì…., giá…. thì…..
2. Nhận xét
2.1. Giải câu 1 trang 38 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Cách nối và cách sắp xếp các vế câu trong hai câu ghép sau đây có gì khác nhau?
a. Nếu trời trở rét thì con phải mặc thật ấm.
b. Con phải mặc ấm, nếu trời trở rét.
Hướng dẫn giải:
a. Các vế câu được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ Nếu…thì. Vế câu chỉ điều kiện đặt trước, chỉ kết quả đặt sau.
b. Các vế câu chỉ được nối với nhau bằng quan hệ từ nếu. Vế câu chỉ kết quả đặt trước, chỉ điều kiện đặt sau.
2.2. Giải câu 2 trang 38 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ điều kiện – kết quả, giả thiết – kết quả.
Hướng dẫn giải:
Cặp quan hệ từ nối các vế câu thể hiện quan hệ điều kiện khách quan, giả thiết (giả thiết) – Khách quan: nếu… thì…, nếu như… vì…, hễ… thì… hễ mà… thì, giá.. thì, giả sử… thì.
3. Ghi nhớ
Để thể hiện điều kiện – kết quả, giả thiết – kết quả giữa hai vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng:
– Một qan hệ từ: nếu, hễ, giá, thì…
– Hoặc một cặp quan hệ từ: nếu.. thì…, nếu như… thì…, hễ… thì…, hễ mà…. thì…., giá…. thì…..
4. Luyện tập
4.1. Giải câu 1 trang 39 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Tìm vế câu chỉ điều kiện (giả thiết), vế câu chỉ kết quả và các quan hệ từ nối chúng trong những ví dụ sau :
a) Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi cày một ngày được mấy đường.
Theo CẬU BÉ THÔNG MINH
b)
Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng
Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương
Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm
Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.
TRƯƠNG QUỐC KHÁNH
Hướng dẫn giải:
4.2. Giải câu 2 trang 39 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
ìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống để tạo ra những câu ghép chỉ điều kiện – kết quả hoặc giả thiết – kết quả :
a) … chủ nhật này trời đẹp … chúng ta sẽ đi cắm trại.
b) … bạn Nam phát biểu ý kiến … cả lớp lại trầm trồ khen ngợi.
c) … ta chiếm được điểm cao này … trận đánh sẽ rất thuận lợi.
Hướng dẫn giải:
a) Nếu chủ nhật này đẹp trời thì chúng ta sẽ đi tham quan. (giả thiết — khách quan).
b) Hễ bạn Nam phát biểu ý kiến thì cả lớp im lặng lắng nghe. (giả thiết — khách quan).
c) Giá ta chiếm được điểm cao này thì trận đánh sẽ rất thuận lợi. (giả thiết — khách quan).
4.3. Giải câu 3 trang 39 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Thêm vào chỗ trống một vế câu thích hợp để tạo thành câu ghép chỉ điểu kiện – kết quả hoặc giả thiết – kết quả :
a) Hễ em được điểm tốt …
b) Nếu chúng ta chủ quan …
… thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.
Hướng dẫn giải:
a) Hễ em được điểm tốt thì được mẹ tặng cho một con búp bê
b) Nếu chúng ta chủ quan thì chúng ta sẽ thất bại trong mọi việc.
c) Giá như Hồng chịu khó chăm chỉ học tập thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.
5. Tổng kết
Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:
– Nắm được cách nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ.
– Vận dụng giải bài tập SGK.