1. Kiến thức cần nhớ
1.1. Văn bản “Đất Cà Mau”
Đất Cà Mau
Cà Mau là đất mưa dông. Vào tháng ba, tháng tư, sớm nắng chiều mưa. Đang nắng đó, mưa đổ ngay xuống đó. Mưa hối hả, không kịp chạy vào nhà. Mưa rất phũ, một hồi rồi tạnh hẳn. Trong mưa thường nổi cơn dông.
Cà Mau đất xốp. Mùa nắng, đất nẻ chân chim, nền nhà cũng rạn nứt. Trên cái đất phập phều và lắm gió, dông như thế, cây đứng lẻ khó mà chống nổi với những cơn thịnh nộ của trời. Cây bình bát, cây bần cũng phải quây quần thành chòm, thành rặng; rễ phải dài, phải cắm sâu vào trong lòng đất. Nhiều nhất là đước. Đước mọc san sát đến tận mũi đất cuối cùng, thẳng đuột như hằng hà sa số cây dù xanh cắm trên bãi. Nhà cửa dựng dọc theo những bờ kênh, dưới những hàng đước xanh rì. Nhà nọ sang nhà kia phải leo trên cầu bằng thân cây đước…
Sống trên cái đất mà ngày xưa, dưới sông “sấu cản mũi thuyền”, trên cạn “hổ rình xem hát” này, con người phải thông minh và giàu nghị lực. Họ thích kể, thích nghe những huyền thoại về người vật hổ, bắt cá sấu, bắt rắn hổ mây. Tinh thần thượng võ của cha ông được nung đúc và lưu truyền để khai phá giữ gìn mũi đất tận cùng này của Tổ quốc.
Theo MAI VĂN TẠO
1.2. Nội dung chính của văn bản
Văn bản “Đất Cà Mau” có nội dung nhằm giới thiệu đến bạn đọc trên đất nước Việt Nam biết và hiểu hơn về thời tiết ở Cà Mau vô cùng thất thường, cũng như là con người Cà Mau chân chất, thật thà. Nơi đây mưa nắng không ổn định nên cây cối mọc thành rặng. Con người nơi đây cũng giàu nghị lực, thông minh, can đảm.
1.3. Giải thích các cụm từ khó
– Phũ (phũ phàng): dữ dội, thô bạo đến mức tàn nhẫn.
– Phập phều: trôi nổi, phồng lên rồi lại xẹp xuống.
– Cơn thịnh nộ: cơn giận dữ ghê gớm.
– Hằng hà sa số: nhiều vô kể, đếm không xuể.
– Sấu: cá sấu.
2. Câu hỏi và hướng dẫn giải
2.1. Giải câu 1 trang 90 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Mưa ở Cà Mau có gì khác thường?
b. Hướng dẫn giải: Tác giả đã miêu tả mưa ở Cà Mau đến rồi đi bất ngờ qua những chi tiết sau: “sớm nắng chiều mưa. Đang nắng đó, mưa đổ ngay xuống đó. Mưa hối hả, không kịp chạy vào nhà. Mưa rất phũ, một hồi rồi tạnh hẳn. Trong mưa thường nổi cơn dông”.
2.2. Giải câu 2 trang 90 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Cây cối trên đất Cà Mau mọc ra sao? Người Cà Mau dựng nhà cửa như thế nào?
b. Hướng dẫn giải:
– Cây cối trên đất Cà Mau phải mọc thành chòm, thành rặng; rễ phải dài, phải cắm sâu vào trong lòng đất để chống lại cơn thịnh nộ của thời tiết.
– Nhà cửa dựng dọc theo những bờ kênh, dưới những hàng đước xanh rì. Nhà nọ sang nhà kia phải leo trên cầu bằng thân cây đước.
2.3. Giải câu 3 trang 90 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Người Cà Mau có tính cách như thế nào?
b. Hướng dẫn giải: Mặc dù sống trên mảnh đất có khí hậu thất thường, sông ngòi, kênh rạch chằng chịt nhưng có thể thấy người Cà Mau vô cùng thông minh, giàu nghị lực, có tinh thần thượng võ. Họ thích kể và thích nghe những chuyện về sức mạnh và trí thông minh của con người như: người vật hổ, bắt cá sấu, bắt rắn hổ mây.
2.4. Giải câu 4 trang 90 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Bài văn trên có mấy đoạn? Em hãy đặt tên cho từng đoạn văn.
b. Hướng dẫn giải: Bài văn trên có 3 đoạn:
– Đoạn 1 (từ đầu … cơn dông.): Điều khác thường của những cơn mưa Cà Mau.
– Đoạn 2 (Cà Mau … cây đước.): Đất, cây cối và nhà cửa ở Cà Mau.
– Đoạn 3 (đoạn còn lại): Tính cách con người Cà Mau.
3. Tổng kết
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:
– Hiểu được nội dung và ý nghĩa của văn bản “Đất Cà Mau”.
– Rèn luyện kĩ năng tập đọc một văn bản.