1. Kiến thức cần nhớ
1.1. Văn bản “Ngu Công xã Trịnh Tường”
Ngu Công xã Trịnh Tường
Khách đến xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai sẽ không khỏi ngỡ ngàng thấy một dòng mương ngoằn ngoèo vắt ngang những đồi cao. Dân bản gọi dòng mương ấy là con nước ông Lìn. Để thay đổi tập quán làm lúa nương, ông Phàn Phù Lìn, người Dao ở thôn Phìn Ngan đã lần mò cả tháng trong rừng tìm nguồn nước. Nhưng tìm được nguồn nước rồi, mọi người vẫn không tin có thể dẫn nước về. Ông cùng vợ con đào suốt một năm trời được gần bốn cây số mương xuyên đồi dẫn nước từ rừng già về thôn, trồng một héc ta lúa nước để bà con tin. Rồi ông vận động mọi người cùng mở rộng con mương, vỡ thêm đất hoang trồng lúa.
Con nước nhỏ đã làm thay đổi tập quán canh tác và cuộc sống của trên 50 hộ trong thôn. Những nương lúa quanh năm khát nước được thay dần bằng ruộng bậc thang. Những giống lúa lai cao sản được ông Lìn đưa về vận động bà con trồng cấy, nhờ vậy mà cả thôn không còn hộ đói. Từ khi nước được dẫn về thôn, nhà ai cũng cấy lúa nước chứ không phá rừng làm nương như trước nữa.
Muốn có nước cấy lúa thì phải giữ rừng. Ông Lìn lặn lội đến các xã bạn học cách trồng cây thảo quả về hướng dẫn cho bà con cùng làm. Nhiều hộ trong thôn mỗi năm thu được mấy chục triệu đồng từ loại cây này. Riêng gia đình ông Lìn mỗi năm thu hai trăm triệu. Phìn Ngan từ thôn nghèo nhất đã vươn lên thành thôn có mức sống khá nhất của xã Trịnh Tường.
Chuyện của Ngu Công xã Trịnh Tường nhanh chóng bay về Thủ đô. Ông Phàn Phù Lin vinh dự được Chủ tịch nước gửi thư khen ngợi.
Theo TRƯỜNG GIANG – NGỌC MINH
1.2. Nội dung chính của văn bản
Văn bản “Ngu Công xã Trịnh Tường” mang đến cho người đọc một câu chuyện vô cùng ý nghĩa, truyện kể về một người dân tên là Phàn Phù Lìn – ông đã cố gắng khai phá nguồn nước giúp nhân dân trong sản xuất và trồng trọt. Qua đó, ca ngợi tấm gương ông Phàn Phù Lìn đã tiên phong tìm nguồn nước, làm mương dẫn nước, giúp dân khai hoang trồng thêm lúa, cải tiến trồng lúa nương thành ruộng bậc thang. Ông còn học trồng thảo quả, dạy bà con trồng để bảo vệ rừng và có thêm thu nhập. Cuộc sống ấm no, ông được Chủ tịch nước khen ngợi.
1.3. Giải thích các cụm từ khó
– Ngu Công: Nhân vật trong truyện ngụ ngôn Trung Quốc tượng trưng cho ý chí dời non lấp bể và lòng kiên trì.
– Cao sản: có sản lượng cao.
2. Câu hỏi và hướng dẫn giải
2.1. Giải câu 1 trang 165 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Ông Lìn đã làm thế nào để đưa nước về thôn?
b. Hướng dẫn giải:
Trong văn bản đã chỉ ra rằng cách mà ông Lìn đã làm để đưa nước về thôn như sau: “Ông lần mò trong rừng cả tháng tìm nguồn nước, rồi cùng vợ con đào suốt một năm trời được gần bốn cây số mương xuyên đồi dẫn nước từ rừng về thôn”.
2.2. Giải câu 2 trang 165 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Nhờ có mương nước, tập quán canh tác và cuộc sống ở thôn Phìn Ngan đã đổi thay như thế nào?
b. Hướng dẫn giải:
Nhờ có mương nước mà ông Lìn dẫn về, tập quán canh tác và cuộc sống của trên 50 hộ trong thôn Phìn Ngan đã thay đổi. Những nương lúa quanh năm khát nước được thay bằng đồng bằng ruộng bậc thang. Những giống lúa lai cao sản được ông Lìn đưa về, vân động bà con trồng cấy. Nhờ vậy mà cả thôn không còn hộ đói nữa.
2.3. Giải câu 3 trang 165 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Ông Lìn đã nghĩ ra cách gì để giữ rừng bảo vệ dòng nước?
b. Hướng dẫn giải:
Cách mà ông Lìn nghĩ ra để giữ rừng bảo vệ dòng nước là: “Ông Lìn hiểu rằng muốn có nước cấy lúa thì phải giữ rừng. Ông lặn lội đến các xã bạn học cách trồng cây thảo quả. Sau đó về hướng dẫn cho bà con cùng làm”.
2.4. Giải câu 4 trang 165 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Câu chuyện giúp em hiểu điều gì?
b. Hướng dẫn giải:
Câu chuyện “Ngu Công xã Trịnh Tường” đã mang đến cho chúng ta một bài học vô cùng ý nghĩa rằng nếu như chúng ta muốn thành công thì phải dám nghĩ, dám làm. Ông Lìn đã bằng hành động của mình thuyết phục mọi người trong thôn, để từ đó thoát khỏi cảnh đói nghèo. Ông là người không những biết nghĩ cho mình mà còn biết nghĩ cho mọi người.
3. Tổng kết
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:
– Nắm được nội dung và ý nghĩa của văn bản “Ngu Công xã Trịnh Tường”.
– Rèn luyện kĩ năng tập đọc một văn bản.