1. Nội dung bài học
– Ôn tập lại bài văn miêu tả về cây cối.
– Cách làm một bài văn miêu tả về cây cối.
– Rèn kĩ năng viết bài văn miêu tả hay.
2. Câu hỏi và hướng dẫn giải
2.1. Giải câu 1 trang 96 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Đọc bài văn “Cây chuối mẹ” và trả lời câu hỏi:
Cây chuối mẹ
Mới ngày nào nó chỉ là cây chuối con mang tàu lá nhỏ xanh lơ, dài như lưỡi mác, đâm thẳng lên trời. Hôm nay, nó đã là cây chuối to, đĩnh đạc, thân bằng cột hiên. Các tàu lá ngả ra mọi phía như những cái quạt lớn, quạt mát cả góc vườn xanh thẫm. Chưa được bao lâu, nó đã nhanh chóng thành mẹ. Sát chung quanh nó, dăm cây chuối bé xíu mọc lên từ bao giờ. Cổ cây chuối mẹ mập tròn, rụt lại. Vài chiếc lá ngắn cũn cỡn, lấp ló hiện ra đánh động cho mọi người biết rằng hoa chuối ngoi lên đến ngọn rồi đấy.
Cái hoa thập thò, hoe hoe đỏ như một mầm lửa non. Nó càng ngày càng to thêm, nặng thêm, khiến cây chuối nghiêng hẳn về một phía.
Khi cây mẹ bận đơm hoa, kết quả thì các cây con cứ lớn nhanh hơn hớn.
Để làm ra buồng, ra nải, cây mẹ phải đưa hoa chúc xuôi sang một phía. Lẽ nào nó đành để mặc cái hoa to bằng cái chày giã cua hoặc buồng quả to bằng cái rọ lợn đè giập một hay hai đứa con đứng sát nách nó.
Không, cây chuối mẹ khẽ khàng ngả hoa sang cái khoảng trống không có đứa con nào.
PHẠM ĐÌNH ÂN
a) Cây chuối trong bài văn trên được tả theo trình tự nào ? Em còn có thể tả cây cối theo trình tự nào nữa ?
b) Cây chuối đã được tả theo cảm nhận của giác quan nào ? Em còn có thể quan sát cây cối bằng những giác quan nào nữa ?
c) Tìm các hình ảnh so sánh, nhân hoá được tác giả sử dụng để tả cây chuối.
Hướng dẫn giải:
a) Trong đoạn văn cây chuối đuộc miêu tả theo trình tự của từng thời kì phát triển của cây: cây chuối con đến cây chuối to và cuối cùng đến cây chuối mẹ.
Em còn có thể tả cây cối theo trình tự khác là tả từ cái bao quát đến cái chi tiết từng bộ phận.
b) Cây chuối được tả theo cảm nhận của giác quan là thị giác. Ta thấy ở đây thị giác dùng để nhìn thấy: hình dáng của cây, lá, hoa.
Em còn có thể tả bằng những giác quan như xúc giác, thính giác, vị giác, khứu giác.
c) Ta thấy các hình ảnh so sánh, nhân hoá được tác giả sử dụng trong bài văn để tả cây chuối là:
– Những hình ảnh như: Tàu lá nhỏ xanh lơ, dài như lưỡi mác / Các tàu lá ngả ra… như những cái quạt lớn / Cái hoa thập thò, hoe hoe đỏ như một mầm lửa non – Đây chính là hình ảnh so sánh được tác giả sử dụng.
– Những hình ảnh như: Nó đã là cây chuối to đĩnh đạc / Chưa được bao lâu, nó đã nhanh chóng thành mẹ / cổ cày chuối mẹ mập tròn, rụt lại / Vài chiếc lá… / Các cây con cứ lớn nhanh hơn hớn / Khi cây mẹ bận đơm hoa… / Lẽ nào nó đành để mặc… để giập một hai đứa con sát nách nó / Cây chuối mẹ khẽ khàng ngả hoa… – Đây là hình ảnh nhân hóa được tác giả sử dụng trong bài văn.
2.2. Giải câu 2 trang 96 SGK Tiếng Việt lớp 5
Câu hỏi:
Viết một đoạn văn ngắn tả một bộ phận của cây (lá hoặc hoa, quả, rễ, thân).
Hướng dẫn giải:
Cây phương vĩ ngay trước trường em không biết trồng từ bao giờ. Nhưng nhìn từ xa những tán lá nhỏ màu xanh hòa với màu đỏ cây phượng vĩ làm nổi bật sân trường hẳn lên. Gốc phượng to sần sùi, Rễ cây ngoằn ngoèo, hoa phượng đỏ bao nhiêu thì lá cây của nó có một màu xanh um bấy nhiêu . Cuống hoa xanh mơn mởn, nối liền giữa bông hoa và cành hoa. Nụ hoa thật đẹp, hoa phượng nở từng chùm. Nhờ cây phượng vĩ này mà chúng em có bóng mát để ngồi chơi sau giờ ra chơi, và cũng là nới trú ẩn của mấy chú ve khi mùa hè đến.
3. Tổng kết
Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:
– Ôn tập bài văn miêu tả về cây cối.
– Vận dụng giải bài tập SGK.