Giáo dục quốc phòng 11 Bài 9: Nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu, truyền tin liên lạc, báo cáo
A. Lý thuyết GDQP 11 Bài 9: Nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu, truyền tin liên lạc, báo cáo
I. Nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu
1. Ý nghĩa, yêu cầu
– Ý nghĩa: Nhìn, nghe, phát hiện địch và chỉ mục tiêu chính xác là điều kiện hết sức quan trọng để từng người, đồng đội và người chỉ huy xử trí các tình huống trong chiến đấu nhanh chóng, chính xác và kịp thời.
– Yêu cầu:
+ Tập trung tư tưởng, có ý thức cảnh giác cao;
+ Hành động khôn khéo, bí mật, thận trọng;
+ Phát hiện, báo cáo chính xác, kịp thời.
2. Hành động
a) Nhìn
– Chọn vị trí nhìn:
+ Ban ngày nên chọn nơi cao, kín đáo, có tầm nhìn xa và rộng để theo dõi được hành động của địch, bảo đảm bí mật, tiện cho việc nguỵ trang và liên lạc báo cáo.
+ Ban đêm nên chọn nơi thấp để tiện quan sát, phát hiện các mục tiêu trên cao.
– Cách nhìn:
+ Nhìn trực tiếp bằng mắt hoặc qua các vật phản chiếu như gương soi, mặt cửa kính, mặt nước,…
+ Khi nhìn, phải nhìn lướt qua một lượt từ gần đến xa, từ phải qua trái và ngược lại, để phán đoán nơi địch có thể lợi dụng hoặc dấu vết nghi ngờ có địch. Sau đó, nhìn kĩ theo thứ tự: nơi nghi ngờ có địch, khu vực địa hình sẽ lợi dụng để hành động. Phải ghi nhớ địa hình, địa vật đã quan sát, những lần nhìn sau phải chú ý những điểm thay đổi có thể do địch tạo ra như thay đổi hình dáng, màu sắc của địa hình, địa vật, từ đó phán đoán chính xác về địch.
+ Khi đã nhìn thấy rõ địch, phải xem địch nhiều hay ít, sử dụng vũ khí gì,… Khi đang vận động, chủ yếu là nhìn lướt qua, muốn nhìn kĩ phải dừng lại. Khi làm nhiệm vụ canh gác, tuần tra không nên vừa đi vừa nhìn.
+ Khi nhìn qua khe, kẽ của địa hình, địa vật như rèm che, màn vải thưa, cửa kính,… phải tránh ở bên sáng nhìn qua bên tối. Khi ở bên thật tối nhìn qua bên thật sáng có thể đến gần vật chắn để nhìn cho rõ nhưng không để mắt quan sát gần vật chắn.
– Chú ý: Nếu dùng đèn soi về phía địch, nên kết hợp với đồng đội, một người soi, một người nhìn, người soi lợi dụng địa hình, địa vật ẩn nấp, người nhìn ở hướng khác để nhìn.
b) Nghe
– Chọn vị trí nghe: Muốn nghe tốt thường chọn những nơi tương đối yên tĩnh, xung quanh không có nhiều tiếng động ồn ào lớn hơn tiếng động cần nghe, nơi địa hình, địa vật trống trải, không có vật chắn ngăn cách.
– Cách nghe:
+ Khi có những vật dẫn tiếng động tốt như mặt đất rắn, mặt đường, đường ray tàu hoả, nơi ẩm ướt và khi cần nghe tiếng động sát phía bên kia vật chắn như tường bao, tường nhà,… nên áp tai vào vật đó để nghe.
+ Cùng một lúc có nhiều tiếng động, phải chọn lọc những tiếng động nghi ngờ nghe trước. Trường hợp trời mưa, gió nhiều tiếng động ồn ào có thể dùng bàn tay làm phễu, úp sát vào vành tai để hở một ít để nghe được rõ hơn, tránh để mưa tạt, gió rít vào tai hoặc vành mũ, gây ra tiếng động sát bên tai, sẽ khó phân biệt âm thanh cần nghe.
– Chú ý: Khi đang vận động, muốn nghe rõ nên dừng lại. Nếu nghe lúc đang đi, động tác vận động phải nhẹ nhàng. Trong mọi trường hợp, phải luôn đề phòng những tiếng động do địch tạo ra để nghi binh đánh lừa ta.
c) Phát hiện địch
– Căn cứ vào kết quả nhìn, nghe để nhanh chóng phán đoán mọi hiện tượng có liên quan đến tình hình địch, cụ thể:
+ Nhìn thấy địa hình có những điểm thay đổi về hình dáng, màu sắc hoặc chuyển động không bình thường như trong bãi cỏ xanh xuất hiện vầng cỏ úa khác màu; không có gió nhưng cành cây rung động; bụi cây to, ụ đất mới xuất hiện; khoảng cách giữa bụi cây, ụ đất gần hoặc xa hơn so với lần nhìn trước, nếu biết rõ ở nơi đó không có ta thì có thể là có địch.
+ Khi thấy người có thái độ sợ hãi thì nơi nhìn, hướng nhìn của người đó có thể là có địch. Nếu thấy người có thái độ rụt rè, sợ sệt thì có thể là địch.
+ Thấy súc vật, chim đang ăn bỗng dưng vụt chạy, vội bay hoảng hốt nếu biết nơi đó không có ta thì hướng nhìn, nơi nhìn của chúng là nơi có thể có địch.
+ Khi có tiếng động bất thường như tiếng động của cành cây khô, sỏi đá, tiếng va chạm, cọ sát của quần áo hoặc đồ vật kim loại, cây cỏ hoặc chó sủa, tiếng côn trùng, thú vật đang kêu bỗng im bặt thì nơi đó có thể có người đi lại, nếu biết rõ nơi đó không có ta thì đó có thể là địch.
+ Trước khi chiến đấu hoặc sau trận chiến đấu đã lâu, nếu nghe tiếng súng nổ lẻ tẻ thì đó có thể là có địch. Trong mọi trường hợp, nếu nghe tiếng súng nổ khác nhau liên tục dồn dập thì nơi đó có ta và địch.
+ Khi thấy dấu vết mẫu tàn thuốc lá, thức ăn thừa rơi vãi của địch còn mới là địch vừa đi qua; nếu dấu vết hoặc thức ăn đã cũ là địch đi đã lâu.
d) Chỉ mục tiêu
– Căn cứ vào vật chuẩn:
+ Trường hợp người chỉ huy đã quy định thống nhất các vật chuẩn trên thực địa, khi có mục tiêu xuất hiện phải quan sát, xem xét mục tiêu đó ở gần vật chuẩn nào để chỉ cho người nhận nhanh chóng nhìn thấy mục tiêu.
+ Trường hợp vật chuẩn chưa xác định trước, khi chỉ mục tiêu phải chọn địa hình, địa vật rõ rệt, gần mục tiêu làm chuẩn, rồi dựa vào vật chuẩn đó để chỉ mục tiêu.
– Chỉ bằng đạn vạch đường: Ban đêm hoặc trong điều kiện tầm nhìn bị hạn chế có thể dùng đạn vạch đường bắn thẳng về hướng mục tiêu để chỉ cho người nhận được nhanh chóng.
II. Truyền tin liên lạc, báo cáo
1. Ý nghĩa, yêu cầu
– Ý nghĩa: Truyền tin liên lạc, báo cáo là nội dung không thể thiếu trong chiến đấu. Để bảo đảm chỉ huy được thông suốt, giữ vững liên lạc, hiệp đồng trong hành quân và chiến đấu giữa người chỉ huy với bộ đội, giữa đơn vị này với đơn vị khác.
– Yêu cầu:
+ Nhanh chóng, chính xác, bí mật;
+ Nhớ các kí hiệu, ám hiệu đã quy định;
+ Tuyệt đối không để nội dung truyền tin, báo cáo rơi vào tay quân địch.
2. Hành động
a) Dùng lời nói
– Thường vận dụng trong hành quân, trú quân và làm nhiệm vụ liên lạc, báo cáo.
+ Trong hành quân:
▪ Khi còn xa địch có thể dùng lời nói để truyền tin nhưng phải bảo đảm ngắn gọn, rõ, đủ và chính xác;
▪ Khi gần địch, đến sát người phía sau hoặc trước, nói đủ nghe, hành động phải bí mật.
▪ Ban đêm, người phía trước phải lùi lại phía sau, người phía sau tiến lên phía trước, truyền tin xong về vị trí của mình.
+ Khi làm nhiệm vụ liên lạc, báo cáo: Chiến sĩ nhận các nội dung truyền tin liên lạc, báo cáo từ người chỉ huy phải nắm chắc, nếu chưa rõ phải hỏi lại. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ hoặc không tìm thấy người nhận, phải lập tức trở về báo cáo tình hình cho người chỉ huy.
– Chú ý:
+ Trong mọi trường hợp, khi bất ngờ gặp địch trên dọc đường hoặc bị không quân, pháo binh địch đánh phá, phải triệt để lợi dụng địa hình, tránh hoả lực địch sát thương, sau đó khéo léo nghi binh, lừa địch tìm đường vòng tránh; nếu không vòng tránh được, phải nhanh chóng nổ súng tiêu diệt địch và lợi dụng lúc rối loạn bất ngờ vượt qua, tìm mọi cách để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
+ Trường hợp bị địch bắt, phải tìm mọi cách huỷ, giấu tài liệu, không để tài liệu rơi vào tay quân địch.
b) Dùng kí hiệu, tín hiệu, ám hiệu
– Trong hành quân:
+ Ban ngày, ở cự li thích hợp, có thể dùng kí hiệu, tín hiệu như tay, mũ để bắt liên lạc, báo cáo tình hình kịp thời.
+ Ban đêm, thường sử dụng các ám hiệu như vật phát ra ánh sáng hoặc giả tiếng kêu của một số con vật,… để bắt liên lạc với nhau nhưng từng người phải nắm chắc các kí hiệu, tín hiệu, ám hiệu đã quy định.
+ Khi nhận được kí hiệu, tín hiệu, ám hiệu phải nhanh chóng chuyển đi ngay.
– Trong chiến đấu, chủ yếu dùng tín hiệu, ám hiệu bằng màu sắc để nhận nhau như đèn pin, pháo hiệu, đốt lửa, vải trắng,… phải hiệp đồng, thống nhất chặt chẽ giữa các bộ phận, tránh nhầm lẫn về kí hiệu, ám hiệu.
– Chú ý: Khi gần địch, dùng kí hiệu, ám hiệu phải bảo đảm bí mật, tránh nhầm lẫn.
B. 15 câu trắc nghiệm GDQP 11 Bài 9: Nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu, truyền tin liên lạc, báo cáo
Câu 1. Khi nhìn bằng các vật phản chiếu, chúng ta nên nhìn như thế nào?
A. Chọn nơi kín đáo và để mắt xa vật phản chiếu.
B. Chọn nơi trống trải và để mắt xa vật phản chiếu.
C. Chọn nơi kín đáo và để mắt gần vật phản chiếu.
D. Chọn nơi trống trải và để mắt gần vật phản chiếu.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Khi nhìn bằng các vật phản chiếu nên chọn nơi kín đáo và để mắt gần vật phản chiếu để nhìn được rộng và rõ hơn.
Câu 2. Khi thực hiện động tác nghe, nếu có những vật dẫn tiếng động tốt như: mặt đất rắn, mặt đường cái, đường ray xe lửa,… chúng ta nên
A. dùng bàn tay làm phễu úp sát vào vành tai để nghe.
B. chọn lọc những tiếng động nghi ngờ nghe trước.
C. vận dụng các phương tiện công nghệ để nghe.
D. áp tai vào vật đó để nghe được rõ và xa.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Khi thực hiện động tác nghe, nếu có những vật dẫn tiếng động tốt như: mặt đất rắn, mặt đường cái, đường ray xe lửa,… chúng ta nên áp tai vào vật đó để nghe được rõ và xa.
Câu 3. Khi hành quân, truyền tin vào ban ngày, nếu còn ở xa địch, các chiến sĩ có thể dùng lời nói để truyền tin, nhưng phải đảm bảo
A. diễn đạt dài, cụ thể và chính xác.
B. âm lượng lớn, diễn đạt dài, cụ thể.
C. diễn đạt bằng kí hiệu đã quy định.
D. ngắn gọn, rõ ràng, đủ và chính xác.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Khi hành quân, truyền tin vào ban ngày, nếu còn ở xa địch, các chiến sĩ có thể dùng lời nói để truyền tin, nhưng phải đảm bảongắn gọn, rõ, đủ và chính xác.
Câu 4. Khi thực hiện động tác nghe, nếu cùng một lúc có nhiều tiếng động, chúng ta phải
A. dùng bàn tay làm phễu úp sát vào vành tai để nghe.
B. chọn lọc những tiếng động nghi ngờ nghe trước.
C. vận dụng các phương tiện công nghệ để nghe.
D. áp tai vào mặt đất để nghe được rõ và xa.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Khi thực hiện động tác nghe, nếu cùng một lúc có nhiều tiếng động, chúng ta phải chọn lọc những tiếng động nghi ngờ nghe trước.
Câu 5. Khi thực hiện động tác nghe, nếu gặp trường hợpmưa, gió, nhiều tiếng động ồn ào,… chúng ta có thể
A. dùng bàn tay làm phễu úp sát vào vành tai để nghe.
B. chọn lọc những tiếng động nghi ngờ nghe trước.
C. vận dụng các phương tiện công nghệ để nghe.
D. áp tai vào mặt đất để nghe được rõ và xa.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Khi thực hiện động tác nghe, nếu gặp trường hợpmưa, gió, nhiều tiếng động ồn ào,… chúng ta có thể dùng bàn tay làm phễu úp sát vào vành tai để hở một ít, nghe cho rõ tiếng động ta định nghe; hết sức tránh để mưa tạt hoặc gió rít vào tai hoặc vành mũ, gây ra tiếng động sát bên tai, sẽ khó phân biệt với âm thanh cần nghe.
Câu 6. Nhìn, nghe là hành động nhằm
A. tạo thế vững vàng, dùng hỏa lực để tiêu diệt địch.
B. giữ kín hành động khi quan sát, vận động, ẩn nấp.
C. phát hiện để nắm chắc mọi tình hình trong chiến đấu.
D. che đỡ đạn bắn thẳng, mảnh văng (bom, pháo, cối…).
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Nhìn, nghe là hành động nhằm phát hiện để nắm chắc mọi tình hình trong chiến đấu.
Câu 7. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng những yêu cầu khi thực hiện động tác nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu?
A. Phát hiện, báo cáo chính xác, kịp thời.
B. Hành động khôn khéo, bí mật, thận trọng.
C. Tập trung tư tưởng, có ý thức cảnh giác cao.
D. Thực hiện trong đêm tối để tránh bị phát hiện.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Khi nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu cần:
+ Tập trung tư tưởng, có ý thức cảnh giác cao;
+ Hành động khôn khéo, bí mật, thận trọng;
+ Phát hiện, báo cáo chính xác, kịp thời.
Câu 8. Vào ban ngày, nên chọn vị trí nhìn như thế nào?
A. Nơi thấp, địa hình trống trải, tầm nhìn gần.
B. Nơi thấp, kín đáo, có tầm nhìn xa và rộng.
C. Nơi cao, kín đáo, có tầm nhìn xa và rộng.
D. Nơi cao, địa hình trống trải, tầm nhìn gần.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
– Chọn vị trí nhìn:
+ Ban ngày nên chọn nơi cao, kín đáo, có tầm nhìn xa và rộng để theo dõi được hành động của dịch, tiện nguy trang và liên lạc, báo cáo.
+ Ban đêm nên chọn nơi thấp để quan sát, phát hiện các mục tiêu trên cao.
Câu 9. Khi đang vận động chủ yếu dùng cách nhìn như thế nào?
A. Nhìn lướt qua.
B. Nhìn kĩ từ xa đến gần.
C. Nhìn kĩ từ phải qua trái.
D. Nhìn qua các vật phản chiếu.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Khi đang vận động chủ yếu là dùng cách nhìn lướt qua một lượt từ gần đến xa, từ phải qua trái và ngược lại, để phán đoán nơi địch có thể lợi dụng hoặc dấu vết nghi ngờ có địch, muốn nhìn kĩ phải dừng lại.
Câu 10. Khi làm nhiệm vụ canh gác, tuần tra, các chiến sĩ không nên
A. vừa đi vừa nhìn.
B. dùng các vật phản chiếu để nhìn.
C. kết hợp với nhiều đồng đội để quan sát kĩ lưỡng.
D. dừng lại ở mỗi vị trí một khoảng thời gian phù hợp để quan sát.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Khi làm nhiệm vụ canh gác, tuần tra không nên vừa đi vừa nhìn, không thay đổi vị trí quá nhanh, mỗi vị trí nên dừng lại trong khoảng thời gian phù hợp để quan sát.
Câu 11. Trong mọi trường hợp, nếu nghe thấy tiếng súng các cỡ nổ liên tục, dồn dập, thì nơi đó
A. có ta và địch.
B. không có ta và địch.
C. chỉ có ta, không có địch.
D. chỉ có địch, không có ta.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Trong mọi trường hợp, nếu nghe thấy tiếng súng các cỡ nổ liên tục, dồn dập, thì nơi đó có ta và địch.
Câu 12. Nội dung nào sau đây phản ánh không đúng về động tác truyền tin khi hành quân vào ban đêm?
A. Người ở phía trước phải lùi lại phía sau.
B. Người ở phía sau phải tiến lên phía trước.
C. Truyền tin xong, các chiến sĩ giữ nguyên vị trí.
D. Truyền tin xong, các chiến sĩ về vị trí của mình.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Động tác truyền tin khi hành quân vào ban đêm: người ở phía trước phải lùi lại phía sau; người ở phía sau phải tiến lên phía trước; truyền tin xong, các chiến sĩ về vị trí của mình.
Câu 13. Trường hợp vật chuẩn chưa được xác định trước, khi chỉ mục tiêu chúng ta cần phải làm gì?
A. Chọn địa hình, địa vật rõ rệt, xa mục tiêu làm chuẩn.
B. Chọn những vật thấp, nhỏ, xa mục tiêu để làm chuẩn.
C. Chọn địa hình, địa vật rõ rệt, gần mục tiêu làm chuẩn.
D. Chọn những vật thấp, nhỏ, gần mục tiêu để làm chuẩn.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Trường hợp vật chuẩn chưa được xác định trước, khi chỉ mục tiêu chúng ta cần phải chọn địa hình, địa vật rõ rệt, gần mục tiêu làm chuẩn, rồi dựa vào vật chuẩn đó để chỉ mục tiêu.
Câu 14. Các chiến sĩ có thể dùng lân tinh, giả tiếng côn trùng,… để liên lạc với nhau trong trường hợp nào sau đây?
A. Hành quân ban đêm.
B. Hành quân ban ngày.
C. Hành quân khi mưa, bão.
D. Chiến đấu, tấn công địch.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Khi hành quân vào ban đêm: có thể dùng lân tinh, giả tiếng côn trùng,.. để liên lạc với nhau, từng người phải nắm chắc các kí hiệu, tín hiệu, ám hiệu đã quy định và phải nhanh chóng di chuyển khi nhận được kí hiệu, tín hiệu, ám hiệu.
Câu 15. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng yêu cầu khi truyền tin liên lạc, báo cáo?
A. Không để nội dung truyền tin rơi vào tay địch.
B. Tự sáng tạo ra các kí hiệu, ám hiệu mới.
C. Nhớ các kí hiệu, ám hiệu đã quy định.
D. Nhanh chóng, chính xác, bí mật.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
– Yêu cầu khi truyền tin liên lạc, báo cáo:
+ Nhanh chóng, chính xác, bí mật;
+ Nhớ các kí hiệu, ám hiệu đã quy định;
+ Tuyệt đối không để nội dung truyền tin, báo cáo rơi vào tay địch.
Xem thêm các bài tóm tắt Lý thuyết Giáo dục quốc phòng lớp 11 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 6: Giới thiệu một số loại súng bộ binh, thuốc nổ, vật cản và vũ khí tự tạo
Lý thuyết Bài 7: Pháp luật về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ
Lý thuyết Bài 8: Lợi dụng địa hình, địa vật
Lý thuyết Bài 9: Nhìn, nghe, phát hiện địch, chỉ mục tiêu, truyền tin liên lạc, báo cáo
Lý thuyết Bài 10: Kĩ thuật sử dụng lựu đạn