Tiếng Việt lớp 5 Tập 2 Bài 5: Giỏ hoa tháng Năm
Đọc: Giỏ hoa tháng Năm trang 26, 27
Nội dung chính Giỏ hoa tháng Năm: Giỏ hoa tháng Năm với những kỉ niệm vui tươi đã giúp Xu-di nhận ra giá trị của tình bạn đích thực. Những bông hoa không còn để gửi gắm niềm vui, Xu-di đã tự rút ra cho mình điều trân quý.
Câu hỏi trang 26 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Kể về kỉ niệm đáng nhớ của em với một người bạn.
Trả lời:
Kỉ niệm đáng nhớ của em với một người bạn: Em và bạn cùng nhau đi chung một xe đạp đi học. Hôm thì em đèo bạn, hôm bạn đèo em. Ai cũng mệt nhưng mà rất vui.
Văn bản: Giỏ hoa tháng Năm
Với bọn trẻ chúng tôi, ngày lễ Mừng xuân vào tháng Năm luôn đáng mong chờ, bởi đó là dịp chúng tôi được vui đùa thoả thích. Chúng tôi thường bí mật làm những giỏ hoa rực rỡ, đặt lên bậc thềm nhà người quen hoặc bạn bè, gõ cửa rồi ba chân bốn cẳng chạy trốn thật nhanh. Từ xa, chúng tôi hồi hộp theo dõi chủ nhà mở cửa, cầm món quà lên với vẻ ngạc nhiên, thích thú.
Tôi còn nhớ lễ Mừng xuân năm tôi học lớp Năm. Lúc đó, tôi đang giận Pam, cô bạn thân nhất của mình. Từ nhỏ Pam và tôi đã thân nhau như hình với bóng. Gần đây, một gia đình mới dọn đến thị trấn của chúng tôi và Pam đã kết thân với con gái của họ. Mặc dù chúng tôi vẫn chơi với nhau, nhưng thời gian Pam dành cho tôi không còn nhiều như trước. Tôi cảm thấy như bị bỏ rơi. Giận Pam, tôi không chơi với bạn mấy ngày. Khi mẹ hỏi tôi có mang hoa cho Pam không, tôi trả lời: “Không bao giờ, mẹ ạ!”. Mẹ dừng tay làm bếp, ôm tôi và an ủi. Cơn tủi thân bỗng dâng lên và tôi oà khóc nức nở. Mẹ dịu dàng vuốt tóc và lau nước mắt cho tôi. Mẹ bảo càng lớn, chúng tôi sẽ càng có nhiều bạn. Những người bạn không thể chỉ chơi với một mình tôi. Và ngay cả tôi cũng không thể chỉ chơi với một người bạn.
Cuối cùng, tôi cũng quyết định tặng Pam một giỏ hoa. Tôi chọn thật nhiều hoa màu vàng mà Pam yêu thích, rồi nhờ chị tôi đem đến nhà bạn. Từ chỗ nấp, tôi thấy Pam nâng giỏ hoa lên, dịu dàng áp mặt vào những bông hoa và nói to như để tôi nghe được: “Cảm ơn Xu-di, hi vọng cậu không còn giận mình!”.
Lần ấy tôi học được rằng là bạn bè đích thực, ta sẽ đặt bạn trong tim nhưng không buộc họ luôn ở bên mình.
(Theo Minh Hương)
* Trả lời câu hỏi
Câu 1 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Ngày lễ nào trong năm được các bạn nhỏ mong chờ? Việc làm nào trong ngày đó khiến các bạn thấy thú vị?
Trả lời:
Ngày lễ trong năm được các bạn nhỏ mong chờ là: ngày lễ Mừng xuân tháng Năm.
Việc làm trong ngày đó khiến các bạn thấy thú vị là: được vui đùa thoả thích; bí mật làm những giỏ hoa rực rỡ, đặt lên bậc thềm nhà người quen hoặc bạn bè, gõ cửa rồi chạy trốn thật nhanh, hồi hộp theo dõi chủ nhà mở cửa, cầm món quà với vẻ kinh ngạc và thích thú.
Câu 2 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Bạn thân của Xu-di là ai? Vì sao Xu-di lại giận người bạn thân của mình?
Trả lời:
Bạn thân của Xu-di là Pam.
Xu-di giận người bạn thân của mình vì gần đây có một gia đình mới dọn đến, Pam đã kết thân với con gái của họ mà không còn dành nhiều thời gian chơi với Xu-di nữa.
Câu 3 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Việc Xu-di vẫn quyết định tặng bạn giỏ hoa với nhiều bông màu vàng mà bạn yêu thích thể hiện điều gì?
Trả lời:
Việc Xu-di vẫn quyết định tặng bạn giỏ hoa với nhiều bông màu vàng mà bạn yêu thích thể hiện: Xu-di đã hiểu ra giá trị của tình bạn, hiểu tình bạn không chỉ có duy nhất mà còn nhân rộng, có thêm nhiều bạn nữa. Xu-di đã nhận ra suy nghĩ của mình là sai và mong muốn được quay lại làm bạn tốt cùng Pam.
Câu 4 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Người bạn của Xu-di đón nhận giỏ hoa như thế nào? Theo em, Xu-di có cảm nghĩ gì trước cử chỉ, lời nói của bạn lúc nhận giỏ hoa?
Trả lời:
Người bạn của Xu-di đón nhận giỏ hoa: Pam nâng giỏ hoa lên, dịu dàng áp mặt vào những bông hoa và nói to như thể để Xu-di nghe thấy được.
Theo em, trước cử chỉ, lời nói của bạn lúc nhận giỏ hoa, Xu-di có cảm nghĩ: thoải mái và nhẹ nhõm, hạnh phúc, quý mến thêm người bạn của mình.
Câu 5 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Đoạn kết của câu chuyện muốn nói điều gì?
Trả lời:
Đoạn kết của câu chuyện muốn nói: Cần hiểu về giá trị của tình bạn đích thực, đặt tình bạn đúng chỗ và coi trọng tình bạn chân thành, từ trái tim.
Luyện từ và câu: Cách nối các vế câu ghép (tiếp theo) trang 27, 28
Câu 1 trang 27 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Tìm cặp kết từ nối các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây:
a. Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
(Tô Hoài)
b. Mặc dù chúng tôi vẫn chơi với nhau, nhưng thời gian Pam dành cho tôi không còn nhiều như trước.
(Theo Minh Hương)
c. Nếu hoa mua có màu tím hồng thì hoa sim tím nhạt, phơn phớt như má con gái.
(Băng Sơn)
Trả lời:
Cặp kết từ nối các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây là:
a. Cặp kết từ: Bởi – nên
b. Cặp kết từ: Mặc dù – nhưng
c. Cặp kết từ: Nếu – thì
Câu 2 trang 28 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Chọn cặp từ (đâu … đó …; chưa … đã …; bao nhiêu … bấy nhiêu …) thay cho bông hoa.
a. Ngày 
tắt hẳn, trăng lên rồi.
(Theo Thạch Lam)
b. Trăng đi đến , luỹ tre được tắm đẫm màu sữa đến .
(Theo Phan Sĩ Châu)
c. Nước dâng lên cao , Sơn Tinh lại làm cho đồi, núi mọc cao lên .
(Truyện Sơn Thủy, Thủy Tinh)
Trả lời:
a. Ngày chưa tắt hẳn, trăng đã lên rồi.
(Theo Thạch Lam)
b. Trăng đi đến đâu, luỹ tre được tắm đẫm màu sữa đến đó.
(Theo Phan Sĩ Châu)
c. Nước dâng lên cao bao nhiêu, Sơn Tinh lại làm cho đồi, núi mọc cao lên bấy nhiêu.
(Truyện Sơn Thủy, Thủy Tinh)
Ghi nhớ
Các vế của câu ghép có thể nối với nhau bằng các cặp từ:
– Các cặp kết từ: vì … nên …, bởi … nên …, nhờ … nên (mà) thì …, hễ … thì …., giá …
thì …, tuy … nhưng …, mặc dù … nhưng .., dù … nhưng …, chẳng những … mà …, không chỉ … mà …,…
– Các cặp từ hô ứng: vừa … đã …, chưa … đã …, càng … càng …, đâu … đó …, bao
nhiêu … bấy nhiêu …,…
Câu 3 trang 28 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Tìm vế câu thay cho bông hoa để tạo câu ghép.
a. Vào dịp lễ Mừng xuân, chẳng những trẻ em được vui đùa thoả thích mà .
b. Mặc dù thiên nhiên khắc nghiệt nhưng .
c. Nhờ bố kể những câu chuyện cổ tích mà .
Trả lời:
a. Vào dịp lễ Mừng xuân, chẳng những trẻ em được vui đùa thoả thích mà còn được tự tay hái những bông hoa tặng người thân.
b. Mặc dù thiên nhiên khắc nghiệt nhưng con người vẫn cố gắng bám trụ lại nơi đây.
c. Nhờ bố kể những câu chuyện cổ tích mà em biết được nhiều điều thú vị ngày xưa.
Câu 4 trang 28 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Đặt câu ghép theo các yêu cầu sau:
a. Một câu ghép sử dụng một trong các cặp kết từ: vì … nên …, bởi … nên …, nhờ …
nên (mà) …
b. Một câu ghép sử dụng một trong các cặp kết từ: nếu .. thì …, hễ … thì …, giá … thì …
c. Một câu ghép sử dụng một trong các cặp từ hô ứng: vừa … đã …, càng … càng …
Trả lời:
a. Vì xe quá bẩn nên mẹ tôi mang đi rửa.
Bởi hôm qua em thức khuya nên hôm nay hơi chóng mặt.
b. Nếu học tập tốt thì em sẽ có cơ hội đỗ vào lớp ôn thi học sinh giỏi của trường.
Hễ trời mưa thì đường lại trơn trượt hơn hẳn.
c. Vừa ngủ dậy mà mẹ em đã vào bếp chuẩn bị đồ ăn sáng cho cả gia đình.
Càng ăn kem em thấy mình càng khát nước hơn.
Viết: Viết đoạn văn tả người trang 28, 29
Câu 1 trang 28 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
|
a. Ông nội của Nhụ đã tám mươi tuổi, nhưng vóc người vẫn gọn và chắc, dáng đi dứt khoát như một ngọn sóng. Ông có nước da nâu sẫm, ghi dấu ấn của cả một đời chèo thuyền trên mặt biển. Mỗi khi kết thúc một câu nói, ông thường dùng tiếng “hầy”. Đó là tiếng hô chèo thuyền của người dân chài xưa lúc trời sắp có dông. Ông thường ra hiệu bằng mắt và bằng tay. Ở trên biển thì đó là một điều rất bình thường. Nhưng ở nhà, ông cũng “nói” theo cách đó. Dần dần, con cháu cũng quen. (Theo Trần Nhuận Minh) |
|
|
b. Mẹ dẫn tôi về thăm ngoại. Nghe tiếng tôi từ ngoài ngõ, ngoại lập cập chạy ra cửa, dang hai tay đón tôi ngả vào. Ngoại mừng vui đến nỗi không ngăn được những giọt nước mắt rơi trên đôi má nhăn nheo. Ngoại ôm chặt tôi vào lòng, rồi ngoại dẫn tôi ra sau vườn, cho tôi tự tay hái những trái bưởi, trái xoài vàng ươm trên những cành chỉ la đà ngang mắt tôi. Tôi biết là ngoại để dành những trái cây sà thấp xuống như thế cho tôi về hái. (Theo Lê Văn Trường) |
|
c. Chị Hà là một thành viên trong đoàn thanh niên của huyện đến giúp xã tôi chống úng ở cánh đồng chuẩn bị cấy giống lúa mới. Trông chị thật xinh tươi: nước da trắng, môi hồng, tóc mai dài vắt cong lên như một dấu hỏi lộn ngược. Trên má chị có vài nốt tàn nhang. Mỗi khi chị cười, nốt tàn nhang lặn đi trên gò má đỏ ửng. Chị cười nói nhiều, chắc tính chị vốn sôi nổi, cũng có thể là vì hào hứng với chuyến đi giúp bà con xã tôi nên chị vui như thế. (Theo Bùi Hiển) |
– Người được tả trong mỗi đoạn văn là ai?
– Những từ ngữ nào làm nổi bật đặc điểm ngoại hình hoặc hoạt động của người đó?
– Trong mỗi đoạn văn, chi tiết nào gây ấn tượng với em?
Trả lời:
– Trong mỗi đoạn văn, người được tả là:
+ Đoạn văn a: Ông nội của Nhụ.
+ Đoạn văn b: Bà ngoại của bạn nhỏ.
+ Đoạn văn c: Chị Hà, thành viên trong đoàn thanh niên của huyện.
– Những từ ngữ làm nổi bật đặc điểm ngoại hình hoặc hoạt động của người đó là:
+ Đoạn văn a: gọn, chắc, dáng đi dứt khoát, da nâu sẫm, tiếng hô “hầy”, ra hiệu bằng mắt và tay.
+ Đoạn văn b: lập cập chạy, dang hai tay, đôi má nhăn nheo, ôm chặt, tự tay hái.
+ Đoạn văn c: xinh tươi, nước da trắng, môi hồng, tóc mai dài vắt cong, vài nốt tàn nhang, gò má đỏ ửng, cười nói nhiều, sôi nổi.
– Trong mỗi đoạn văn, chi tiết gây ấn tượng với em là:
+ Đoạn văn a: Mỗi khi kết thúc một câu nói, ông thường dùng tiếng “hầy”.
+ Đoạn văn b: Nghe tiếng tôi từ ngoài ngõ, ngoại lập cập chạy ra cửa, dang hay tay đón tôi ngả vào.
+ Đoạn văn c: Trông chị thật xinh tươi: nước da trắng, môi hồng, tóc mai dài vắt cong lên như một dấu hỏi lộn ngược.
Câu 2 trang 29 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Dựa vào dàn ý trong hoạt động Viết ở Bài 4, viết đoạn văn tả một người thân trong gia đình em hoặc một người đã để lại cho em những ấn tượng tốt đẹp.
Trả lời:
* Đoạn văn tả một người thân trong gia đình em:
Năm nay, mẹ em đã đến tuổi 35 rồi. Vậy mà trông mẻ em vẫn trẻ lắm! Bố em vẫn thường khen: Bố là già nhất nhà này rồi. Mẹ cao dong dỏng, hơi gầy nhưng nước da mẹ thì trắng hồng. Trên mặt mẹ lộ rõ nhất những nếp nhăn của tháng năm. Thi thoảng, trên má mẹ xuất hiện một vài chấm tàn nhang. Có lẽ mẹ đã phải lo toan rất nhiều cho cả gia đình mỗi ngày mà không tránh khỏi nghĩ suy, nhăn nhúm một chút. Nhưng cũng vì thiên chức cao cả của người phụ nữ mà ở mẹ luôn có một năng lượng dồi dào lan toả tới mọi người, khuôn mặt mẹ phúc hậu và tròn làm sao. Có thể coi mẹ em là người có tướng đẹp vì người ta nói gò má đầy đặn, hay cười là người có phúc. Mẹ hợp cắt tóc ngang vai lắm, tóc xoăn nhẹ thêm một chút, tôn lên gương mặt của mẹ hơn so với những lần mẹ để tóc dài. Đôi mắt mẹ đen và lấp lánh tràn đầy hi vọng. Bố, con và em có lẽ là niềm vui khôn tả của mẹ, luôn hiện lên trong mắt mẹ chăng.
* Đoạn văn tả một người đã để lại cho em những ấn tượng tốt đẹp:
Cô Phương là một nữ bác sĩ có ngoại hình thanh tú nhất mà em từng thấy. Trông cô trạc tuổi mẹ em mà lại không quá gầy, không quá béo, dáng người rất cân đối. Gương mặt cô hình trái xoan, mũi cao, đôi mắt to và môi đỏ, hay cười. Có lẽ cô sinh ra như để gán lấy vị trí làm bác sĩ cho cuộc sống vậy! Nước da cô hồng hào, mái tóc dài suôn mượt được búi gọn trong một chiếc kẹp tóc nhỏ màu xanh. Hàng ngày, cô thường mặc một chiếc áo dài màu trắng dành riêng cho bác sĩ, trông rất lịch sự và sang trọng. Trên cổ, cô đeo một chiếc ống nghe, như sẵn sàng thăm khám cho mọi người bệnh mà cô gặp. Lúc tiếp đón bệnh nhân, cô còn cẩn thận lấy chiếc khẩu trang y tế từ túi áo ra, che kín mặt, để lộ đôi mắt biết cười của mình.
* Vận dụng
Câu 1 trang 29 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Làm một sản phẩm (viết thiệp, vẽ tranh,…) tặng người thân hoặc người bạn mà em yêu quý. Chia sẻ với người nhận điều em muốn thể hiện qua sản phẩm đó.
Trả lời:
Em làm một sản phẩm (viết thiệp, vẽ tranh,…) tặng người thân hoặc người bạn mà em yêu quý. Chia sẻ với người nhận điều em muốn thể hiện qua sản phẩm đó. Ví dụ mẫu sản phẩm:
Câu 2 trang 29 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Tìm đọc bài thơ thể hiện vẻ đẹp cuộc sống (những việc làm thể hiện sự tận tâm với công việc; tình cảm yêu thương, sự quan tâm trong gia đình, cộng đồng;…).
Trả lời:
Vườn ươm gia đình
Đẹp thay hai tiếng gia đình,
Trong ngần câu hát, lung linh vang hòa.
An vui hạnh phúc, mái nhà,
Có công dưỡng dục mẹ cha tháng ngày.
Anh em trên dưới sum vầy,
Nâng niu đùm bọc đong đầy mến thương.
Đường dài có những nắng sương,
Vẫn luôn nồng ấm, ngát hương ân tình.
Niềm tin, cậy, mến trung trinh,
Hằng luôn suy ngẫm câu kinh sớm chiều.
Vườn hoa tươi thắm mỹ miều,
Gia đình có Chúa ngợp nhiều Thánh ân.
(Sưu tầm)
Gia đình yêu thương
Một vòng tay mẹ
Ôm ấp con yêu
Lời thương khàng khẽ
Dạy con bao điều.
Cha là ngọn đuốc
Soi bước đường dài
Đò con tới bến
Vững vàng tương lai.
Con trang sách nhỏ
Trong trắng thơ ngây
Mẹ là trăng tỏ
Cha là vầng mây.
Bầu trời hạnh phúc
Dành cả cho con
Mùa thu vàng rực
Lời ru giấc tròn
Mái ấm gia đình.
Đậm tình Cha Mẹ
Tia nắng bình minh
Bức tranh con vẽ.
(Bằng Lăng Tím)
Xem thêm các bài giải bài tập Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 4: Hộp quà màu thiên thanh
Bài 5: Giỏ hoa tháng Năm
Bài 6: Thư của bố
Bài 7: Đoàn thuyền đánh cá
Bài 8: Khu rừng của Mát
Bài 9: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân