Kinh tế pháp luật lớp 10 Bài 4: Cơ chế thị trường
Phần 1. Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 4: Cơ chế thị trường
1. Khái niệm cơ chế thị trường
– Cơ chế thị trường là hệ thống các quan hệ mang tính tự điều chỉnh tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế như quy luật cạnh tranh, cung – cầu, giá cả,… chi phối hoạt động của các chủ thể kinh tế.
2. Ưu điểm của cơ chế thị trường
– Ưu điểm của cơ chế thị trường:
+ Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế;
+ Thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng thành tựu của khoa học – công nghệ, đổi mới tổ chức sản xuất và quản lí kinh doanh;
+ Thực hiện phân phối các nguồn lực kinh tế một cách tối ưu;
+ Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền, thúc đẩy liên kết kinh tế trong nước và hội nhập quốc tế.
3. Nhược điểm của cơ chế thị trường
– Nhược điểm của cơ chế thị trường:
+ Có thể dẫn tới suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường và các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
+ Sự vận động của cơ chế thị trường cũng tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát;
+ Sự phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
Phần 2. Trắc nghiệm Kinh tế pháp luật 10 Bài 4: Cơ chế thị trường
Câu 1. Cơ chế thị trường tự điều chỉnh tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế nào?
A. Giá cả.
B. Cạnh tranh.
C. Cung – cầu.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Cơ chế thị trường là hệ thống các quan hệ mang tính tự điều chỉnh tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế như quy luật cạnh tranh, cung – cầu, giá cả,… chi phối hoạt động của các chủ thể kinh tế.
Câu 2. Cơ chế thị trường có những ưu điểm gì?
A. Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế.
B. Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền.
C. Phát huy và phân phối các nguồn lực kinh tế tối ưu.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Ưu điểm của cơ chế thị trường:
+ Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế;
+ Thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng thành tựu của khoa học – công nghệ, đổi mới tổ chức sản xuất và quản lý kinh doanh;
+ Phát huy và phân phối các nguồn lực kinh tế một cách tối ưu;
+ Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền, thúc đẩy liên kết kinh tế trong nước và hội nhập quốc tế.
Câu 3. Cơ chế thị trường tồn tại những nhược điểm gì?
A. Có thể dẫn tới suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
B. Tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
C. Phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Nhược điểm của cơ chế thị trường:
+ Có thể dẫn tới suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường và các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
+ Sự vận động của cơ chế thị trường cũng tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
+ Sự phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
Câu 4. Đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi:
Thông tin: Các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước cạnh tranh đầu tư sản phẩm trứng gia cầm. Doanh nghiệp T đã nỗ lực chú trọng đầu tư công nghệ sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm của mình trên thị trường, đầu tư dây chuyền kĩ thuật xử lí trứng gà bằng ozon và tia cực tím trước khi đóng hộp, tạo ra sản phẩm trứng gà tươi, cung ứng số lượng lớn trứng gà tươi ăn liền tại hệ thống siêu thị trong nước và kí kết nhiều đơn hàng xuất khẩu sang các quốc gia và vùng lãnh thổ. Nhờ nắm bắt được nhu cầu của khách hàng, doanh thu của doanh nghiệp T không ngừng tăng lên và khẳng định được vị thế của mình trên thị trường.
Câu hỏi: Xác định những tác động từ cơ chế thị trường đến doanh nghiệp T.
A. Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào các sản phẩm trứng gia cầm.
B. Thực hiện phân phối các sản phẩm ra thị trường trong nước và các quốc gia vùng lãnh thổ khác.
C. Cơ chế thị trường kích thích sự đổi mới, đầu tư công nghệ sản xuất, đầu tư dây chuyền kĩ thuật.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Những tác động từ cơ chế thị trường đến doanh nghiệp T:
+ Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào các sản phẩm trứng gia cầm kích thích phát triển sản xuất của doanh nghiệp T.
+ Cơ chế thị trường kích thích sự đổi mới, đầu tư công nghệ sản xuất, đầu tư dây chuyền kĩ thuật xử lí trứng gà của doanh nghiệp T.
+ Thực hiện phân phối các sản phẩm ra thị trường trong nước và các quốc gia vùng lãnh thổ khác.
Câu 5. A và B là 2 hãng nước hoa nổi tiếng trên thị trường. Hãng nước hoa A đã sử dụng hình ảnh che mờ của hãng B trong đoạn quảng cáo để so sánh sản phẩm về giá cả, chất lượng giữa 2 sản phẩm. Hành vi của hãng nước hoa A trường hợp trên, thể hiện nhược điểm gì của cơ chế thị trường?
A. Suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
B. Các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
C. Nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
D. Phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Hành vi của hãng nước hoa A trường hợp trên, thể hiện nhược điểm của cơ chế thị trường ở mặt cạnh tranh không lành mạnh nhằm hạ thấp danh tiếng đối thử, tăng doanh thu cho doanh nghiệp.
Câu 6. Nội dung nào sau đây không phải ưu điểm của cơ chế thị trường?
A. Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế.
B. Thúc đẩy các doanh nghiệp ứng dụng thành tựu của khoa học – công nghệ.
C. Phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
D. Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
– Ưu điểm của cơ chế thị trường:
+ Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế.
+ Thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng thành tựu của khoa học – công nghệ, đổi mới tổ chức sản xuất và quản lý kinh doanh.
+ Phát huy và phân phối các nguồn lực kinh tế một cách tối ưu.
+ Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền, thúc đẩy liên kết kinh tế trong nước và hội nhập quốc tế.
– Phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh là nội dung nói về nhược điểm của cơ chế thị trường.
Câu 7. Câu tục ngữ nào dưới đây có nội dung nói về đặc điểm của cơ chế thị trường?
A. Chớ bán gà ngày gió, chớ bán chó ngày mưa.
B. Oán cừu thì cởi, nhân nghĩa thì thắt.
C. Chia ngọt sẻ bùi.
D. Thua trời một vạn không bằng thua bạn một ly.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Câu tục ngữ Chớ bán gà ngày gió, chớ bán chó ngày mưa có nội dung nói về đặc điểm của cơ chế thị trường. Giải thích: bán gà, bán chó vào những ngày đó không được giá vì mưa rét nên lông của chúng xù lên trông xấu mã. Ba câu còn lại nói về lòng nhân ái.
Câu 8. Đặc trưng cơ bản nhất của cơ chế thị trường là gì?
A. Tự do lựa chọn hình thức sản xuất kinh doanh.
B. Động lực lợi nhuận.
C. Tự chịu trách nhiệm.
D. Chấp nhận cạnh tranh.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Đặc trưng cơ bản nhất của cơ chế thị trường là động lực lợi nhuận, nó chỉ huy hoạt động của các chủ thể. Còn các đặc điểm tự do lựa chọn hình thức sản xuất kinh doanh, tự chịu trách nhiệm, lãi hưởng lỗ chịu, chấp nhận cạnh tranh, là những điều kiện hoạt động của cơ chế thị trường.
Câu 9. Cơ chế thị trường là hệ thống các quan hệ tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế với tính chất gì?
A. Điều chỉnh gián tiếp.
B. Điều chỉnh thụ động.
C. Tự điều chỉnh.
D. Chỉ tuân theo những khuôn mẫu đã có.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Cơ chế thị trường là hệ thống các quan hệ mang tính tự điều chỉnh tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế như quy luật cạnh tranh, cung – cầu, giá cả,… chi phối hoạt động của các chủ thể kinh tế.
Câu 10. Nội dung nào dưới đây không phải nhược điểm của cơ chế thị trường?
A. Suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
B. Nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
C. Phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
D. Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
– Nhược điểm của cơ chế thị trường:
+ Có thể dẫn tới suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường và các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
+ Sự vận động của cơ chế thị trường cũng tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
+ Sự phân hoá giàu – nghèo giữa những người sản xuất, kinh doanh.
– Nội dung kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế thuộc về ưu điểm của cơ chế thị trường.
Xem thêm các bài tóm tắt lý thuyết Kinh tế pháp luật lớp 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 3: Thị trường và chức năng của thị trường
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 4: Cơ chế thị trường
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 5: Giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 6: Ngân sách nhà nước và thực hiện pháp luật về ngân sách
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 7: Thuế và thực hiện pháp luật về thuế
Lý thuyết Kinh tế pháp luật 10 Bài 8: Sản xuất kinh doanh và các mô hình sản xuất kinh doanh