Giải bài tập Lịch sử lớp 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ trung đại
Video giải Lịch sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ trung đại – Kết nối tri thức
1. Văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại
Giải Lịch sử 10 trang 50 Kết nối tri thức
Câu hỏi trang 50 Lịch sử 10: Em hãy nêu và phân tích cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại.
Phương pháp giải:
Xem lại cơ sở hình thành của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại
Trả lời:
Cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp-La Mã:
– Điều kiện tự nhiên: hình thành trên các bán đảo Nam Âu.
– Dân cư và xã hội:
+ Người Mi-nô-an là cư dân đầu tiên xây dựng nền văn minh khoảng cuối thiên niên kỉ III TCN.
+ Từ thiên niên kỉ II TCN, nhiều tộc người khác như: A-kê-an, Đô-ri-an, … di cư xuống vùng miền Trung và Nam Hy Lạp, xây dựng và mở rộng quốc gia của họ ra nhiều vùng quanh Địa Trung Hải.
– Kinh tế:
+ Ngành kinh tế chủ đạo là thủ công nghiệp và thương nghiệp. Nông nghiệp cũng có vai trò nhất định ở La Mã với nền kinh tế điền trang trong nông nghiệp cũng khá phát triển.
+ Nhiều xưởng thủ công chuyên luyện kim, làm gốm, chế tạo vũ khí, đóng thuyền, …
– Chính trị:
+ Cuối thiên niên kỉ III TCN, cư dân ở Hy Lạp đã xây dựng các nhà nước đầu tiên.
+ Thế kỉ VIII-IV TCN, những thành bang theo thể chế cộng hòa đã hình thành và phát triển ở miền Trung và Nam Hy Lạp cho tới khi bị Ma-xê-đô-ni-a chinh phục.
– Tiếp thu các thành tựu của văn minh phương Đông trên các lĩnh vực như: Kĩ thuật chế tác và sản xuất thủ công nghiệp, chữ viết, văn học, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hội họa, tín ngưỡng, tôn giáo,…
Giải Lịch sử 10 trang 54 Kết nối tri thức
Câu hỏi trang 54 Lịch sử 10: Nêu một số thành tựu cơ bản của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại và ý nghĩa của những thành tựu đó.
Phương pháp giải:
Xem lại những thành tựu của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại
Trả lời:
|
Thành tựu |
Nội dung |
|
Chữ viết |
– Xây dựng bảng 24 chữ cái. – Người La Mã đã dựa trên cơ sở chữ viết Hi Lạp xây dựng chữ La-tinh |
|
Văn học |
– Đặt nền móng cho văn học phương Tây. – Các tác phẩm: Hai bộ sử thi I-li-át và Ô-đi-xê, Vua Ơ-cơ-líp,… |
|
Kiến trúc, điêu khắc và hội họa |
Đạt được những thành tựu quan trọng trên cả 3 lĩnh vực: điêu khắc, kiến trúc và hội họa. Một số công trình: đền Pác-tê-nông, đấu trường Cô-li-dê, … |
|
Khoa học, kĩ thuật |
Nhiều nhà khoa học nổi tiếng như Ta-lét, Pi-ta-go,… |
|
Tư tưởng |
Là quê hương của triết học phương Tây với các nhà triết học tiêu biểu như: Ta-lét, Hê-ra-clit,… |
|
Tôn giáo |
Thờ đa thần, thường xuyên hiến tế, cầu nguyện và tổ chức lễ hội tôn vinh các vị thần |
|
Thể thao |
– Quan trọng trong đời sống, lễ hội và văn hóa Hy Lạp-La Mã cổ đại. – Nhiều sự kiện và môn thể thao của Hy Lạp-La Mã cổ đại là cơ sở, nền tảng thể thao sau này. |
2. Văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng
Giải Lịch sử 10 trang 55 Kết nối tri thức
Câu hỏi trang 55 Lịch sử 10: Hãy phân tích bối cảnh lịch sử, tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng.
Phương pháp giải:
Xem lại bối cảnh lịch sử của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại
Trả lời:
– Bối cảnh lịch sử tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng:
+ Thời kì Phục hưng (thế kỉ XV-XVII)
+ Trên cơ sở Phục hưng những thành tựu và giá trị của nền văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.
+ Thế giới quan, ý thức hệ phong kiến và việc Giáo hội Cơ đốc là những trở ngại cho sự phát triển phương thức sản xuất mới.
+ Tầng lớp tư sản mới đã tìm kiếm, tiếp thu và phục hưng lại những giá trị và thành tựu rực rỡ của văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.
+ Mâu thuẫn xã hội sâu sắc giữa quần chúng nhân dân với giai cấp phong kiến và giáo hội.
Giải Lịch sử 10 trang 57 Kết nối tri thức
Câu hỏi trang 57 Lịch sử 10: Hãy nêu một số thành tựu cơ bản của văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng và ý nghĩa của những hành động đó.
Phương pháp giải:
– Xem lại thành tựu cơ bản của văn minh phương Tây thời kì Phục hưng.
– Lập bảng thống kê các thành tựu
Trả lời:
|
Thành tựu |
Nội dung |
|
Văn học |
– Nở rộ của các tài năng. – Đạt nhiều thành tựu trên cả 3 lĩnh vực là thơ, tiểu thuyết và kịch. |
|
Hội họa, kiến trúc và điêu khắc |
– Thế kỉ XV-XVI, nghệ thuật Phục hưng đạt đến đỉnh cao – Tiêu biểu nhất là Lê-ô-na đờ Vanh-xi với các bức tranh: Bữa tiệc cuối cùng, Nàng Mô-na Li-sa,… |
|
Khoa học kĩ thuật |
– Khoa học, kĩ thuật đạt được nhiều thành tựu, đẩy lùi những ảnh hưởng và chi phối của thần học. – Nhiều tiến bộ về kĩ thuật, đặc biệt là trong các ngành dệt, khai mỏ, luyện kim,… |
|
Tư tưởng |
– Triết học duy vật với các học giả tiêu biểu như Phran-xít Bê-cơn, Đê-các-tơ,… – Tạo tiền đề cho các cuộc cách mạng xã hội ở châu Âu và đặt nền tảng cho những bước tiến lớn về tư tưởng, triết học trong các thời đại tiếp theo. |
Luyện tập – Vận dụng
Luyện tập 1 trang 57 Lịch sử 10: Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông.
Phương pháp giải:
Đọc lại cơ sở hình thành của văn minh phương Đông rồi so sánh với văn minh phương Tây.
Trả lời:
Cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông:
|
Nội dung |
Văn minh phương Đông |
Văn minh phương Tây |
|
Điều kiện tự nhiên |
Ven các dòng sông lớn |
Hình thành trên các bán đảo |
|
Nền tảng kinh tế |
Kinh tế nông nghiệp |
Thủ công nghiệp và thương nghiệp, nông nghiệp |
|
Chế độ chính trị |
Quân chủ chuyên chế |
Thành bang theo thể chế cộng hòa |
Luyện tập 2 trang 57 Lịch sử 10: Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại, của Tây Âu thời kì Phục hưng theo gợi ý sau:
Phương pháp giải:
Dựa vào thành tựu của văn minh Hy Lạp -La Mã và thời kì Phục hưng
Trả lời:
|
Lĩnh vực |
Tác giả, tác phẩm thành tựu tiêu biểu |
Thuộc nền văn minh |
Ý nghĩa/ giá trị nổi bật |
|
Văn học |
Hai bộ sử thi I-li-át và Ô-đi-xê, Vua Ơ-cơ-líp,… |
Văn minh Hy Lạp-La Mã |
– Đặt nền móng cho văn học phương Tây. – Là tư liệu quan trọng để tìm hiểu về lịch sử |
|
Kiến trúc, điêu khắc và hội họa |
Lê-ô-na đờ Vanh-xi với các bức tranh: Bữa tiệc cuối cùng, Nàng Mô-na Li-sa,… |
Văn hóa Phục hưng |
đưa nghệ thuật Phục hưng đạt đến đỉnh cao mới. |
|
Tư tưởng |
Triết học duy vật với các học giả tiêu biểu như Phran-xít Bê-cơn, Đê-các-tơ,… |
Văn hóa Phục hưng |
– Tác động to lớn đến tình hình chính trị, xã hội – Tiền đề cho các cuộc cách mạng xã hội ở châu Âu – Đặt nền tảng cho những bước tiến lớn về tư tưởng, triết học trong các thời đại tiếp theo. |
Luyện tập 3 trang 57 Lịch sử 10: Ph. Ăng-ghen đã viết: “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Dựa vào ý nghĩa thành tựu của văn minh Hy Lạp -La Mã
Trả lời:
Ph. Ăng-ghen đã viết: “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” Em có đồng ý với nhận định này. Vì:
– Văn minh Hi Lạp và La Mã cổ đại đã có nhiều đóng góp cho nhân loại với hàng loạt phát hiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử, trong đó có nhiều lĩnh vực là nền tảng cho sự phát triển của nhân loại hiện nay.
– Điểm nổi bật của văn minh Hy Lạp và La Mã:
+ Tính kế thừa (do văn minh Hy Lạp và La Mã ra đời muộn hơn nên được kế thừa nhiều thành tựu văn hóa của cư dân phương Đông cổ đại).
+ Mang tính hệ thống, thực tiễn và tính khái quát cao.
+ Dấu ấn cá nhân được đề cao
Vận dụng trang 57 Lịch sử 10: Hãy sưu tầm tư liệu (qua sách, báo, internet, …) và giới thiệu về một thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại hoặc nền văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng.
Phương pháp giải:
Sưu tầm tư liệu thông qua sách báo, internet
Trả lời:
Parthenon, đền thờ khổng lồ nằm ở trung tâm của Hy Lạp, là một công trình kiến trúc mang tính biểu tượng về tín ngưỡng của người Hy Lạp cổ đại. Được xây dựng vào năm 447 trước Công Nguyên, ngôi đền Acropolis của Athens này đã tồn tại đủ lâu để chứng kiến sự sụp đổ của đế chế Hy Lạp cổ đại, sự trỗi dậy của nền Dân chủ Athen, và sự phát triển của văn minh phương Tây. Chính những bước ngoặt này đã đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo tồn nguyên sơ kho tàng lịch sử, những nhân chứng đã kinh qua nhiều cuộc xâm lược, chinh phục và bị tàn phá hoàn toàn, cuối cùng được xây dựng lại từ đống đổ nát.
Ngày nay, Parthenon là một trong những công trình kiến trúc nổi bật nhất ở Thành cổ Athen và là một trong những địa điểm nổi danh trên toàn thế giới. Từ tượng đài huyền diệu này, rất nhiều điều bí ẩn và thú vị được khám phá ra, là biểu trưng của cả một nền lịch sử văn hóa cổ đại.
Xem thêm các bài giải SGK Lịch sử lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết:
Bài 5 : Khái niệm Văn minh. Một số nền văn minh phương Đông thời kì cổ- trung đại
Bài 7: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
Bài 8: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại
Bài 9: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại