Tác giả tác phẩm: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ – Ngữ văn 8
I. Tác giả Xi – át – tơn
– Xi – át – tơn là một thủ lĩnh người da đỏ.
– Bức thư của thủ lĩnh Xi -át-tơn viết để trả lời Tổng thống thứ 14 của Mỹ Phreng – kiln Pi-ơ-xơ.
II. Tìm hiểu tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
1. Thể loại: Văn bản nghị luận
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
– Xuất xứ: Năm 1854, Tổng thống thứ 15 của nước Mĩ là Phreng -klin Pi-ơ-xơ tô ý muốn mua đất của người da đỏ. Thủ lĩnh Xi-át-tơn đã gửi bức thư này trả lời. Đây là bức thư rất nổi tiếng, từng được nhiều người xem là một trong những văn bản hay nhất về thiên nhiên và môi trường.
3. Phương thức biểu đạt
Văn bản Bức thư của thủ lĩnh da đỏ có phương thức biểu đạt là nghị luận
4. Tóm tắt văn bản Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
Năm 1854, Tổng thống thứ 14 của Mỹ là Phreng-klin Pi-ơ-xơ tỏ ý muốn mua đất của người da đỏ. Thủ lĩnh da đỏ là Xi-át-tơn đã gửi bức thư trả lời. Thủ lĩnh Xi-át-tơn đã nêu lên quan niệm cũng như tình yêu của người da đỏ về đất đai, môi trường thiên nhiên: Mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ, những bông hoa ngát hương là người chị, người em, mỏm đá, chú ngựa đều “cùng chung một gia đình”. Không những vậy, nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối là máu của tổ tiên; tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông và không khí là của chung.
Cách ứng xử của người da trắng hoàn toàn đối lập với cách ứng xử của người da đỏ đối với đất đai và thiên nhiên. Vì vậy, người da đỏ khuyên người da trắng hãy coi đất là mẹ.
5. Bố cục bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “cha ông chúng tôi” – Những điều thiêng liêng trong ký ức người da đỏ.
+ Phần 2: Tiếp đến “đều có sự ràng buộc” – Những lo âu của người da đỏ về đất đai, môi trường thiên nhiên sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.
+ Phần 3: Còn lại – Khẳng định về vai trò của đất đai môi trường đối với cuộc sống.
6. Giá trị nội dung
– Thể hiện được tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương, đất nước.
– Phê phán, châm biếm lối sống và thái độ tình cảm của người da trắng.
– Thái độ cương quyết, cứng rắn.
– Lời văn nhịp nhàng, lôi cuốn thêm khí thế.
7. Giá trị nghệ thuật
– Nghệ thuật đối lập.
– Nghệ thuật trùng điệp: nhắc đi, nhắc lại một cách có dụng ý các từ, ngữ, cấu trúc câu …)
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
1. Thái độ ứng xử của con người với thiên nhiên, đất đai, môi trường
a. Người da đỏ:
– Đất là thiêng, đất là bà mẹ.
– Chúng tôi không thể nào quên được mảnh đất tươi đẹp này.
– Chúng tôi là một phần tử của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi.
– Hoa là chị, là em … vũng nước, mõm đá, chú ngựa con … tất cả đều chung một gia đình.
– Dòng sông, con suối là máu của tổ tiên, là anh em, …
– Tiếng thì thầm của dòng nước là tiếng nói của cha ông.
– Không khí là quý giá…
– Đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống bồi đắp nên.
– Đất là mẹ.
=> Quan hệ gắn bó, biết ơn, hài hoà, thân yêu, thiêng liêng mà gần gũi … như trong một gia đình, như với người anh, chị em ruột thịt, như với bà mẹ hiền minh, vĩ đại.
– Thái độ tình cảm và cách ứng xử rất rõ ràng bởi đó là quan hệ của họ, là mảnh đất bao đời gắn với nòi giống và sâu trong nguồn cội là tình yêu tha thiết, máu thịt của người da đỏ đối với đất nước, quê hương.
– Cách nói nhắc đi nhắc, nhắc lại trùng điệp để nhấn mạnh, khắc sâu tạo ấn tượng.
b. Người da trắng.
– Muốn dùng tiền bạc, đô la để mua đất.
– Khi chết, thường quên đi đất nước họ sinh ra.
– Không hiểu cách sống của người da đỏ.
– Kẻ xa lạ, trong đêm tối, họ lấy đi từ lòng đất những gì họ cần.
– Kẻ thù, kẻ chinh phục, lấn tới.
– Đối xử với đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được và bán đi như những con cừu và những hạt kim cương.
– Thèm khát ngấu nghiến đất đai, để lại đằng sau những bãi hoang mạc.
– Xoá bỏ cuộc sống yên tĩnh, thanh khiết …
– Huỷ diệt muông thú quý hiếm …
=> Chủ yếu nhằm vào việc khai thác, tận dụng vì lợi nhuận tối đa, bất chấp hậu quả trước mắt hay lâu dài. Đó cũng là mặt trái của chủ nghĩa tư bản đế quốc Mỹ trong quá trình phát triển của nó.
2. Một bức thư
Một bức thư về chuyện mua bán đất trở thành một bài văn hay bậc nhất về vấn đề bảo vệ tài nguyên và môi trường.
– Xuất phát điểm của bức thư là tình yêu, quê hương, đất nước.
– Người ta không thấy người viết thư trả lời có bán hay không, lại càng không bàn về chuyện giá cả. Vấn đề được đặt ra chỉ như một giả thiết để tạo đà, tạo thế cho việc trình bày quan điểm và bộc lộ tình cảm.
– Tác giả không chỉ đề cập đến vấn đề về đất nước mà tất cả những hiện tượng có liên quan tới đất: Thiên nhiên, môi trường – vấn đề toàn trái đất đang quan tâm.
– Phản đối sự huỷ hoại môi trường của người da trắng.
– Xuất phát từ lòng yêu quê hương đất nước, bỗng trở thành một văn bản có giá trị hay nhất về vấn đề bảo vệ thiên nhiên và môi trường.