Giải bài tập Sinh học lớp 11 Ôn tập Chương 4
A. Hệ thống hoá kiến thức
B. Bài tập
Bài tập 1 trang 179 Sinh học 11: Dấu hiệu nào sau đây không phải đặc trưng của sinh sản ở sinh vật?
A. Vật chất di truyền được truyền đạt qua các thế hệ.
B. Xen kẽ thế hệ.
C. Hình thành cơ thể mới.
D. Điều hòa sinh sản.
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
Các dấu hiệu đặc trưng của sinh sản ở sinh vật là: Hình thành cơ thể mới, vật chất di truyền được truyền đạt qua các thế hệ, điều hòa sinh sản → B sai.
Bài tập 2 trang 179 Sinh học 11: Sinh sản của Rêu thuộc hình thức nào?
A. Sinh sản vô tính.
B. Sinh sản hữu tính.
C. Sinh sản sinh dưỡng.
D. Vừa sinh sản vô tính vừa sinh sản hữu tính.
Lời giải:
Rêu vừa sinh sản vô tính (sinh sản bằng bào tử) và sinh sản hữu tính.
Bài tập 3 trang 180 Sinh học 11: Những loài nào sau đây có hình thức sinh sản trinh sinh?
A. Rệp, tò vò, kiến, cá mập đầu búa.
B. Ong, kiến, tò vò, cá sấu.
C. Ong, kiến, rồng Komodo, cá mập đầu búa.
D. Ong, bướm, rồng Komodo, cá mập đầu búa.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A, C
Ong, kiến, rệp, tò vò, rồng Komodo, cá mập đầu búa là các loài có hình thức sinh sản trinh sinh.
B, D – Sai. Cá sấu và bướm không có hình thức sinh sản trinh sinh, chúng sinh sản hữu tính.
Bài tập 4 trang 180 Sinh học 11: Ngô là loài thực vật có cả hoa đực và hoa cái trên cùng một cây. Hoa đực (bông cờ) xếp thành chùm ở đỉnh cây, còn hoa cái phát sinh từ chồi nách. Thông thường, vào mùa sinh sản, hạt phấn từ hoa đực rơi xuống hoa cái cùng một cây để thụ phấn và thụ tinh, sau đó hình thành hạt; hạt này phát triển thành cây con mang đặc điểm di truyền của chính cây ban đầu. Trong nông nghiệp, người ta thường tạo ra các dòng ngô bất thụ đực để tránh hiện tượng thụ phấn giữa hoa đực và hoa cái trên cùng một cây. Ở các dòng ngô bất thụ đực, hoa đực không tạo được hạt phấn hoặc hạt phấn không có khả năng thụ tinh, còn hoa cái vẫn có khả năng tạo giao tử.
a. Các cây ngô bất thụ đực có khả năng tạo hạt không? Nếu có thì chúng thực hiện điều đó bằng cách nào?
b. Việc tạo ra các dòng ngô bất thụ đực có ý nghĩa gì đối với nông nghiệp?
Lời giải:
a. Các cây ngô bất thụ đực vẫn có khả năng tạo hạt. Do hoa cái vẫn có khả năng tạo giao tử, noãn vẫn thụ tinh bình thường, chúng có thể nhận hạt phấn từ các cây ngô bình thường khác.
b. Việc tạo ra các dòng ngô bất thụ đực có ý nghĩa: Sử dụng trong chọn giống cây trồng nhằm tạo ra hạt lai bằng phương pháp thụ phấn chéo mà không tốn công hủy bỏ nhị (hạt phấn) của cây làm mẹ.
Bài tập 5 trang 180 Sinh học 11: Hãy chú thích Hình 1 và vẽ sơ đồ vòng đời của dương xỉ thể hiện rõ sự xen kẽ giữa sinh sản vô tính và hữu tính.
Lời giải:
– Chú thích Hình 1:
(1) Thể bào tử mới mọc từ thể giao tử
(2) Thể bào tử trưởng thành
(3) Ổ túi bào tử
(4) Túi bào tử
(5) Phát tán bào tử
(6) Thể giao tử non
(7) Trứng
(8) Thể giao tử trưởng thành
(9) Túi tinh
– Gợi ý sơ đồ đồ vòng đời của dương xỉ thể hiện rõ sự xen kẽ giữa sinh sản vô tính và hữu tính:
Bài tập 6 trang 180 Sinh học 11: Hãy nêu một số thành tựu của thụ tinh nhân tạo trong chăn nuôi và trong sinh sản ở người của nước ta.
Lời giải:
Một số thành tựu của thụ tinh nhân tạo trong chăn nuôi và trong sinh sản ở người của nước ta:
– Ở Việt Nam, thụ tinh nhân tạo trên vật nuôi được ứng dụng đầu tiên vào năm 1957 tại Học viện Nông – Lâm (nay là Học viện Nông Nghiệp Việt Nam).
– Năm 1958, thụ tinh nhân tạo được áp dụng trên lợn; năm 1960 được áp dụng trên bò; năm 1961 áp dụng trên trâu và áp dụng trên ngựa vào năm 1964. Đến nay, thụ tinh nhân tạo được áp dụng rộng rãi trong chăn nuôi lợn và bò.
– Năm 1997, thụ tinh trong ống nghiệm lần đầu tiên được thực hiện ở Việt Nam. Năm 1998, ba em bé thụ tinh trong ống nghiệm đã chào đời.
– Đến nay, có hơn 20000 trẻ em Việt Nam được ra đời bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm, góp phần chữa bệnh vô sinh.
– …
Bài tập 7 trang 180 Sinh học 11: Hãy đề xuất các biện pháp hạn chế mang thai, nạo phá thai ở tuổi vị thành niên.
Lời giải:
Đề xuất các biện pháp hạn chế mang thai, nạo phá thai ở tuổi vị thành niên:
– Không sử dụng các chất kích thích, không xem phim ảnh, website không phù hợp để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
– Có hành vi đúng mực với người khác giới, giữ tình bạn trong sáng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ và giảm nguy cơ bị xâm hại.
– Không nên quan hệ tình dục để tránh mang thai ngoài ý muốn, mắc các bệnh lây truyền qua đường sinh dục và vi phạm pháp luật.
– Tìm hiểu thông tin về sức khỏe sinh sản từ những nguồn kiến thức tin cậy.
– …
Bài tập 8 trang 180 Sinh học 11: Hãy liệt kê tên một số động vật có khả năng tái sinh phần cơ thể đã mất (đuôi, chân).
Lời giải:
Một số động vật có khả năng tái sinh phần cơ thể đã mất (đuôi, chân): Thạch sùng tôm, cua, sao biển, giun đất, kỳ nhông,…
Bài tập 9 trang 180 Sinh học 11: Hãy thống kê thời gian mang thai của một số động vật và cho biết thời gian mang thai có tỉ lệ thuận với trọng lượng cơ thể của con non khi mới sinh không?
Lời giải:
– Thời gian mang thai của một số động vật:
|
Động vật |
Thời gian mang thai |
|
Lợn |
114 – 115 ngày |
|
Mèo |
63 – 67 ngày |
|
Chó |
58 – 68 ngày |
|
Bò |
280 – 283 ngày |
|
Dê |
Khoảng 150 ngày |
|
… |
… |
– Thời gian mang thai tỉ lệ thuận với trọng lượng cơ thể của con non khi mới sinh.
Bài tập 10 trang 180 Sinh học 11: Hãy tìm hiểu thực trạng nạo phá thai ở nước ta và đề xuất biện pháp tròng tránh.
Lời giải:
– Thực trạng nạo phá thai ở nước ta: Việt Nam thuộc nhóm 20 nước có tỉ lệ nạo phá thai vị thành niên cao nhất thế giới (năm 2022). Hằng năm tại Việt Nam, có khoảng 300.000 ca nạo phá thai, trong số này 30% là phụ nữ từ 15 – 19 tuổi với 70% là học sinh, sinh viên. Đặc biệt, có tới 53% phá thai muộn, không an toàn và phá thai trên 1 lần, cũng không thiếu những bạn nữ là học sinh, sinh viên đã hai lần chối bỏ đứa con của mình. Con số nạo phá thai thật đáng báo động. Vấn đề này không chỉ nhức nhối ở thực trạng nạo phá thai ở trẻ vị thành niên, mà còn ở tình trạng phá thai chung trong nữ giới nước ta.
* Biện pháp phòng tránh:
– Đối với trẻ vị thành niên:
+ Không sử dụng các chất kích thích, không xem phim ảnh, website không phù hợp để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
+ Có hành vi đúng mực với người khác giới, giữ tình bạn trong sáng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ và giảm nguy cơ bị xâm hại.
+ Không nên quan hệ tình dục để tránh mang thai ngoài ý muốn, mắc các bệnh lây truyền qua đường sinh dục và vi phạm pháp luật.
+ Tìm hiểu thông tin về sức khỏe sinh sản từ những nguồn kiến thức tin cậy.
– …
– Đối với phụ nữ nói chung:
+ Chủ động tìm hiểu các biện pháp tránh thai an toàn, hạn chế mang thai ngoài ý muốn.
+ Tìm hiểu về sức khỏe sinh sản, hậu quả của việc nạo phá thai, từ đó có ý thức phòng tránh thai an toàn.
+ …
Xem thêm các bài giải SGK Sinh học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Bài 25: Thực hành: Nhân giống vô tính và thụ phấn ở thực vật
Bài 26: Sinh sản ở động vật
Ôn tập Chương 4
Bài 27: Cơ thể sinh vật là một hệ thống mở và tự điều chỉnh
Bài 28: Một số ngành nghề liên quan đến sinh học cơ thể