Công nghệ 8 Bài 5: Gia công cơ khí
A. Lý thuyết Công nghệ 8 Bài 5: Gia công cơ khí
1. Đo và vạch dấu
1.1. Khái niệm
Đo và vạch dấu là việc thể hiện hình dạng và kích thước thực tế của sản phẩm lên vật liệu cần gia công.
– Thước lá:
+ Thước lá và thước cuộn là hai dụng cụ đo và vạch dấu thông dụng.
+ Thước lá có thể chế tạo với độ dài từ 150 – 1,000 mm (Hình 5.2a).
– Thước cuộn có các loại dài 3.0m, 5.0m hoặc dài hơn (Hình 5.2b).
– Thước cặp:
+ Thước cặp đo kích thước có độ chính xác cao (0,01 – 0,05 mm) và phạm vi đo vừa phải (tối đa 500 mm).
+ Thước cặp dùng để đo độ dày, đường kính (trong và ngoài), đo chiều sâu của lỗ.
b. Dụng cụ đo góc
Để đo và vạch dấu các góc trong quá trình gia công, có thể dùng thước ê ke vuông, ê ke góc (30°, 45°, 60°) hoặc dụng cụ đo góc vạn năng.
c. Dụng cụ vạch dấu
Dụng cụ vạch dấu gồm mũi vạch và chấm dấu, chế tạo bằng vật liệu có độ cứng cao để sử dụng lâu dài.
1.3. Quy trình đo và vạch dấu
Các bước đo và vạch dấu được thực hiện như trong Bảng 5.1.
2. Cưa
2.1. Khái niệm
Cắt kim loại bằng cưa tay là một dạng gia công thô nhằm cắt vật thể thành từng phần, cắt bỏ phần thừa hoặc cắt rãnh.
2.2. Tư thế đứng và cách cầm cưa
– Tư thế đứng: đứng thẳng, khối lượng cơ thể phân đều lên hai chân, vị trí chân đứng so với bàn kẹp ê tô được mô tả như Hình 5.6a.
– Cầm cưa: nắm cán cưa bằng tay thuận, tay còn lại nắm đầu kia của khung cưa (Hình 5.6b).
– Thao tác: đẩy và kéo cưa bằng hai tay. Đẩy từ từ để tạo lực cắt. Khi kéo cưa về, tay nắm khung không đẩy, tay nắm cán cưa rút cưa về nhanh hơn lúc đẩy. Lặp lại cho đến khi kết thúc.
2.3. An toàn lao động khi cưa
– Mặc trang phục bảo hộ lao động.
– Sử dụng cưa đảm bảo an toàn kĩ thuật.
– Đẩy cưa nhẹ hơn và đỡ vật khi cưa gần đứt để tránh rơi vào chân.
– Tránh dùng tay gạt mạt cưa hoặc thổi vào mạt cưa để tránh vào mắt.
2.4. Quy trình cưa
Các bước cưa vật thể được thực hiện như trong Bảng 5.2.
3. Đục
3.1. Khái niệm
Đục là bước gia công thô, thường được sử dụng khi lượng dư gia công lớn hơn 0,5 mm. Dụng cụ đục thường được làm bằng thép để lưỡi cắt có độ cứng cao.
3.2. Tư thế đứng, cách cầm búa và đục
– Cầm búa và đục: tay thuận cầm búa, tay kia cầm đục (Hình 5.7).
– Tư thế đục giống như tư thế cưa. Đứng ở vị trí để tạo lực đánh búa vuông góc với má kẹp ê tô.
3.3. An toàn lao động khi đục
– Mặc trang phục bảo hộ lao động.
– Chọn búa và đục đảm bảo chắc chắn và không bị hư hỏng.
– Sử dụng lưới chắn phoi bảo vệ.
– Đánh búa đúng đầu đục.
3.4. Quy trình đục
Các bước đục vật thể được thực hiện như trong Bảng 5.3.
4. Dũa
4.1. Khái niệm
– Dũa tạo độ nhẵn, phẳng trên bề mặt nhỏ, không thực hiện được trên máy công cụ.
– Chọn loại dũa phù hợp với bề mặt cần gia công (Hình 5.8).
4.2. Tư thế đứng và cách cầm dũa
– Khi dũa, chi tiết được kẹp trên ê tô với chiều cao vừa đủ để tạo góc vuông (90°) khi làm việc.
– Cầm dũa bằng tay thuận, tay còn lại đặt lên đầu dũa, thân tạo góc 45° so với cạnh của ê tô.
– Thực hiện hai chuyển động khi dũa: đẩy để tạo lực cắt bằng cách ấn hai tay xuống và kéo nhanh và nhẹ nhàng để kéo dũa về.
4.3. An toàn lao động khi dũa
– Mặc trang phục bảo hộ lao động.
– Bàn ê tô chắc chắn, kẹp vật dũa chặt.
– Không dùng dũa nứt, không có cán.
– Không thổi phoi để tránh phoi bắn vào mắt.
4.4. Quy trình dũa
Các bước dũa vật thể được thực hiện như trong Bảng 5.4.
Sơ đồ tư duy Gia công cơ khí
B. 10 câu trắc nghiệm Công nghệ 8 Bài 5: Gia công cơ khí
Đang cập nhật…
Xem thêm các bài tóm tắt Lý thuyết Công nghệ lớp 8 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 4: Vật liệu cơ khí
Lý thuyết Bài 5: Gia công cơ khí
Lý thuyết Bài 6: Truyền và biến đổi chuyển động
Lý thuyết Bài 7: Ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực cơ khí
Lý thuyết Bài 8: An toàn điện