Giải Hóa học 11 Bài 24: Luyện tập: Hợp chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo

Giải bài tập Hóa học lớp 11 Bài 24: Luyện tập: Hợp chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo

Câu hỏi và bài tập ( trang 107, 108 SGK Hóa học 11)

Bài 1 trang 107 SGK Hóa học 11: Chất nào sau đây là hiđrocacbon? Là dẫn xuất của hiđrocacbon?

a) CH₂O ; b)C₂H₅Br; c) CH₂O₂ ; d) C₆H₅Br; e) C₆H₆ ; g) CH₃COOH.

Phương pháp giải :

Ghi nhớ: hidrocacbon là hợp chất chỉ chứa 2 nguyên tố là C và H

Dẫn xuất của hidrocacbon là hợp chất ngoài nguyên tố C, H ra còn có các nguyên tố khác như O, Cl…

Lời giải:

Hiđrocacbon: C₆H₆ 

Các chất là dẫn xuất của hiđrocacbon : CH₂O, C₂H₅Br, CH₂O₂, C₆H₅Br, CH₃COOH

Bài 2 trang 107 SGK Hóa học 11: Từ ơgenol (trong tinh dầu hương nhu) điều chế được metylơgenol (M = 178 g/mol) là chất dẫn dụ côn trùng. Kết quả phân tích nguyên tố của metylơgenol cho thấy: %C = 74,16%; %H = 7,86%, còn lại là oxi.

Lập công thức đơn giản nhất, công thức phân tử của metylơgenol

Phương pháp giải :

Xác định thành phần % các nguyên tố trong metylơgenol.

%C, %H (đã biết) => %O = 100% – (%C + %H)

Gọi CTPT là C_xH_yO_z    (x, y, z nguyên dương)

$x:y:z=\frac{\mathrm{\%}C}{12}:\frac{\mathrm{\%}H}{1}:\frac{\mathrm{\%}O}{16}$

=> công thức ĐGN

Có phân tử khối của ơgenol(M = 178 g/mol) => CTPT của ơgenol

Lời giải:

Gọi công thức của o-metylơgenol là C_xH_yO_z (x,y,z nguyên dương)

%O = 100% -(74,16 +7,86)% = 17,98% 

=> Công thức đơn giản nhất là: C₁₁H₁₄O₂

=> Ta có công thức phân tử là (C₁₁H₁₄O₂)_n

Ta có: M(C₁₁H₁₄O₂)_n = 178n = 178 => n=1

Công thứ phân tử là C₁₁H₁₄O₂

Bài 3 trang 107 SGK Hóa học 11: Viết công thức cấu tạo của các chất có công thức phân tử sau : CH₂Cl₂ (một chất), C₂H₄O₂ (ba chất), C₂H₄Cl₂ (hai chất).

Lời giải :

CTCT của các chất :

CH₂Cl₂ : Сl-СН₂ -Cl

C₂H₄O₂ : CH₃– COOH ; HO-CH₂ – CHO ; H – COO – CH₃

C₂H₄Cl₂ : CH₃ -CHCl₂ ; Сl-СН₂ -CH₂ -Cl 

Bài 4 trang 107 SGK Hóa học 11: Chất X có công thức phân tử C₆H₁₀O₄. Công thức nào sau đây là công thức đơn giản nhất của X ?

A. C₃H₅O₂

B. C₆H₁₀O₄

C. C₃H₁₀O₂

D. C₁₂H₂₀O₈

Phương pháp giải :

Tìm công thức đơn giản nhất, ta tìm ước chung lớn nhất của số nguyên tử C, H, O 

Tức ƯCLN (6,10,4)

Lời giải chi tiết

Chất A có thể viết là  (C₃H₅O₂)_n

CTĐGN của X là: C₃H₅O₂

Bài 5 trang 107 SGK Hóa học 11: Hãy viết công thức cấu tạo có thể có của các đồng đẳng của ancol etylic có công thức phân tử C₃H₈O và C₄H₁₀O.

Phương pháp giải :

Đồng phân về mạch cacbon ( mạch thẳng và mạch phân nhánh)

Đồng phân về vị trí nhóm -OH

Lời giải :

CTCT của C₃H₈O: CH₃-CH₂-CH₂-OH ; CH₃ -CH(CH₃)-OH.

CTCT của C₄H₁₀O: CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-OH ; CH₃-CHOH-CH₂-CH₃ ;

CH₃ -CH(CH₃)-CH₂ – ОН ;CH₃ -C(CH₃)₂OH.

Bài 6 trang 107 SGK Hóa học 11: Cho các chất sau: C₃H₇-OH, C₄H₉-OH, CH₃-O-C₂H₅, C₂H₅-O-C₂H₅. Những cặp chất nào có thể là đồng đẳng hoặc đồng phân của nhau?

Phương pháp giải:

Ghi nhớ:

Đồng đẳng là các chất có PTK hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH2  ( hơn kém nhau k lần 14 đơn vị)

Đồng phân là các chất có cùng công thức phân tử

Lời giải :

Gọi C₃H₇-OH (I), C₄H₉-OH (II), CH₃-O-C₂H₅ (III), C₂H₅-O-C₂H₅ (IV)

Các chất đồng đẳng của nhau:

(I) và (II) đồng đẳng với ancol etylic

(III) và (IV) cùng là ete no đơn chức

Các chất đồng phân của nhau:

(I) và (III) cùng có CTPT là C₃H₈O

(II) và (IV) cùng có CTPT C₄H₁₀O

(Ancol no đơn chức có đồng phân khác chức với ete)

Bài 7 trang 107 SGK Hóa học 11: Các phản ứng sau đây thuộc loại phản ứng nào (phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách) ?

Phương pháp giải:

Ghi nhớ thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách => từ đó nhận biết được các phản ứng hóa học thuộc loại nào để phân loại

Lời giải:

Phản ứng thế: a)

Phản ứng cộng: b)

Phản ứng tách: c) ; d)

Bài 8 trang 108 SGK Hóa học 11: Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra trong các trường hợp sau và cho biết các phản ứng đó thuộc loại phản ứng nào (phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách).

a) Etilen tác dụng với hiđro có Ni làm xúc tác và đun nóng.

b) Đun nóng axetilen ở 600°C với bột than làm xúc tác thu được benzen.

c) Dung dịch ancol etylic để lâu ngoài không khí chuyển thành dung dịch axit axetic (giấm ăn).

Lời giải :

Lý thuyết luyện tập về hợp chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo

1. Hợp chất hữu cơ là hợp chất của các cacbon (trừ CO, CO₂), muối cacbonat xianua, cacbua,…)

2. Hợp chất hữu cơ được chia thành hiđrocacbon và dần xuất hiđrocacbon.

3. Liên kết hoá học trong phân tử hợp chất hữu cơ thường là liên kết cộng hoá trị.

4. Phân tích nguyên tố (phân tích định tính và phân tích định lượng).

5. Các loại công thức biểu diễn phân tử hợp chất hữu cơ (Công thức đơn giản nhất, công thức phân tử và cách thiết lập).

6. Cấu trúc phân tử chất hữu cơ (thuyết cấu tạo hoá học, đồng đẳng, đồng phân).

7. Phản ứng hữu cơ.