Tóm tắt lý thuyết
1.1. Một số nguyên liệu thông dụng
Tìm hiểu nguyên liệu xung quanh ta
Các nguyên liệu đều có sẵn trong tự nhiên. Một số nguyên liệu như đất, đá, quặng, … là những nguyên liệu đầu vào cho các ngành sản xuất nông nghiệp và công nghiệp.
Hình 13.1. Một số nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên
Nguyên liệu là vật liệu tự nhiên (vật liệu thố) chưa qua xử lí và cần được chuyển hoá để tạo ra sản phẩm.
1.2. Một số tính chất và ứng dụng của nguyên liệu
Tìm hiểu một số tính chất và ứng dụng của nguyên liệu
Các nguyên liệu khác nhau có tính chất khác nhau như: tính cứng, dẫn điện, dẫn nhiệt, khả năng bay hơi, cháy, hoà tan, phân huỷ, ăn mòn, … Dựa vào tính chất của nguyên liệu mà ta sử dụng chúng vào những mục đích khác nhau.
1.3. Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững
Nguyên liệu khoáng sản là tài sản của quốc gia. Mọi cá nhân, tổ chức khai thác phải được cấp phép theo Luật Khoáng sản.
– Tận thu nguyên liệu sẽ làm cạn kiệt tài nguyên.
– Khai thác nguyên liệu trái phép có thể gây nguy hiểm do mất an toàn lao động, ảnh hưởng đến môi trường.
Tìm hiểu sử dụng nguyên liệu
Hình 13.4. Sơ đồ chuỗi cung ứng nguyên liệu khép kín
Nói đến sản xuất gạch, từ lâu ta chỉ nghĩ đến gạch dược nung từ đất. Tuy nhiên với cách làm này sẽ làm giảm diện tích đất nông nghiệp và về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến môi trường do sử dụng đất và đốt than nhiều. Gạch không nung là một giải pháp hữu ích do sử dụng nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên (đá, cát sỏi) và xi măng để ép ra sản phẩm.
→ Nguyên liệu sản xuất không phải là nguồn tài nguyên vô hạn, do đó cần sử dụng chúng một cách hiệu quả, tiết kiệm, an toàn và hài hoà để đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường.
– Sử dụng tối đa chất thải công nghiệp, chất thải dân dụng làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng thay cho nguyên liệu tự nhiên.
– Hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô mà nên đầu tư công nghệ sản xuất những sản phẩm có giá trị.
– Quy hoạch khai thác nguyên liệu quặng, đá vôi theo công nghệ hiện đại, quy trình khép kín, … để tăng hiệu suất khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Bài tập minh họa
Bài 1: Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong phát biểu sau: “Gỗ vừa là … để làm nhà, vừa là … sản xuất giấy, vừa là … để đun nấu”.
Hướng dẫn giải
Gỗ vừa là vật liệu để làm nhà, vừa là nguyên liệu sản xuất giấy, vừa lò nhiên liệu để đun nấu.
Bài 2: Em hãy tìm hiểu và cho biết:
a) Nguyên liệu chính để sản xuất gạch không nung là gì.
b) Tại sao gạch không nung thường được thiết kế có các lỗ hổng.
c) Sử dụng gạch không nung mang lại lợi ích gì cho môi trường.
Hướng dẫn giải
a) Nguyên liệu chính để sản xuất gạch không nung là xi măng và đá nghiền nhỏ.
b) Gạch không nung thường được thiết kế có lỗ bởi một số lí do sau:
– Tạo khe rộng đề giúp cách nhiệt, cách âm tốt hơn
– Tạo sự gắn kết với vữa xây dựng tốt hơn
– Giảm chi phí sản xuất nhưng văn đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng công trình.
c) Sử dụng gạch không nung sẽ giảm ô nhiễm môi trường vì không phải đốt nhiên liệu, không phát sinh khí thải.