Soạn bài Tự tình (bài 2)
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ là thái độ đau buồn, phẫn uất, lời than vãn của Hồ Xuân Hương về duyên tình lỡ làng và tình cảnh éo le, qua đó thể hiện khát vọng tình yêu mãnh liệt của người phụ nữ.
Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Xác định thể thơ, đề tài và bố cục của bài thơ.
Trả lời:
– Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật.
– Đề tài: Người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
– Bố cục bài thơ: 2 phần:
+ Phần 1: 6 câu thơ đầu: Hình ảnh thiên nhiên nhuốm màu cảm xúc tủi buồn của nhân vật.
+ Phần 2: 2 câu thơ cuối: Nỗi niềm khao khát hạnh phúc, không chịu khuất phục bởi số phận cuộc đời.
Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Hai câu đề miêu tả thời gian, không gian nào và gợi tâm trạng gì?
Trả lời:
– Hai câu đề miêu tả thời gian vào buổi sáng sớm, không gian ở trên bom.
– Hai câu đề gợi tâm trạng “oán hận”, nỗi thao thức, đau đớn sau một đêm dài nghĩ về duyên phận mình của người con gái.
Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Hai câu thực và hai câu luận thể hiện những trạng thái cảm xúc nào?
Trả lời:
– Hai câu thực thể hiện cảm xúc sầu não, tủi hờn, đau buồn, cô đơn tột độ.
– Hai câu luận thể hiện cảm xúc tủi nhục, hờn trách số phận tình duyên dang dở.
Câu 4 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chỉ ra sự chuyển mạch cảm xúc của bài thơ trong hai câu thơ kết.
Trả lời:
– Sự chuyển mạch cảm xúc của bài thơ trong hai câu thơ kết thể hiện ở chỗ: đang giận, hờn, trách sao “tài tử văn nhân ai đó tá”, nhưng lại để mình “mõm mòm”, Hồ Xuân Hương lại liền khẳng định ngay sự chủ động của mình: “Thân này đâu đã chịu già tom”. Cụm từ ‘đâu đã chịu” cho thấy sự kiên định, bướng bỉnh của bà, không muốn để mình già đi mà tình duyên còn lận đận, đồng thời không còn thấy nỗi sầu đau, ủ rũ.
– Hồ Xuân Hương cũng chuyển mạch cảm xúc thất vọng, vô vọng ở các câu thơ trên thành hi vọng, khát vọng trong câu thơ cuối cùng của bài thơ.
Câu 5 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nêu chủ đề của bài thơ. Chủ đề đó giúp em hiểu thêm điều gì về tư tưởng, tình cảm của tác giả?
Trả lời:
– Chủ đề bài thơ: người phụ nữ lận đận trong tình duyên và số phận trái ngang của họ.
– Qua chủ đề, em hiểu những tư tưởng, tình cảm của tác giả là:
+ Nhà thơ đau buồn, tủi hờn, trách móc phận duyên lỡ làng.
+ Tác giả thương xót, đồng cảm với những người phụ nữ có cùng số phận, hoàn cảnh với mình.
+ Hồ Xuân Hương luôn khao khát được làm chủ hạnh phúc đôi lứa và cuộc đời.
Câu 6 (trang 76 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả trong bài thơ.
Trả lời:
Nhận xét nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ:
– Sử dụng từ ngữ mang đậm dấu ấn cá nhân “đâu đã chịu”, “mõm mòm”, “già tom”.
– Ngôn ngữ thuần Việt, mộc mạc, giản dị.
– Từ ngữ biểu cảm, chất chứa nhiều cảm xúc.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 9 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Thực hành tiếng Việt trang 75
Tự tình (bài 2) (Hồ Xuân Hương)
Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (trong đời sống của học sinh hiện nay)
Trình bày ý kiến về một vấn đề có tính thời sự trong đời sống của lứa tuổi học sinh hiện nay
Củng cố, mở rộng trang 84
Kiểu ở lầu Ngưng Bích (trích Truyện Kiều, Nguyễn Du)