Tác giả tác phẩm Sự sống và cái chết – Ngữ văn 10
I. Tác giả Trịnh Xuân Thuận
– Trịnh Xuân Thuận sinh ngày 20 tháng 8 năm 1948 là nhà khoa học người Mỹ gốc Việt trong lĩnh vực vật lý thiên văn, ông đồng thời là một nhà văn đã viết nhiều quyển sách có giá trị cao về vũ trụ học và về những suy nghĩ của bản thân trong mối tương quan giữa khoa học và Phật giáo.
– Giáo sư Trịnh Xuân Thuận đã được độc giả trong nước biết đến qua những tác phẩm nổi tiếng đã được dịch ra tiếng Việt như: Giai điệu bí ẩn, Trò chuyện với Trịnh Xuân Thuận, Hỗn độn và hài hòa, Cái vô hạn trong lòng bàn tay (Từ Big Bang đến giác ngộ), Những con đường của ánh sáng, Nguồn gốc…
II. Tác phẩm văn bản Sự sống và cái chết
1. Thể loại: Văn bản thông tin
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao
3. Phương thức biểu đạt: Nghị luận
4. Tóm tắt văn bản Sự sống và cái chết
Văn bản trình bày những vấn đề về sự sống trên Trái Đất
5. Bố cục văn bản Sự sống và cái chết
– Đoạn 1: Từ đầu đến “các loài theo thời gian”: Lịch sử sự sống trên Trái Đất diễn ra đồng thời theo hai hướng dọc và ngang.
– Đoạn 2: Tiếp theo đến “làm bạn sợ cứng người”: Theo thời gian, các sinh vật ngày càng tiến hóa nhiều và đa dạng.
– Đoạn 3: Tiếp theo đến “các loài chiếm giữ”: Sự xuất hiện của các dạng động vật mới
– Đoạn 4: Còn lại: Lý do các loài sinh vật tiến hóa và tự hoàn thiện.
6. Giá trị nội dung văn bản Sự sống và cái chết
– Văn bản đã giúp nhận ra sự hữu hạn và nhỏ bé của con người trong lịch sử sự sống của Trái Đất.
– Văn bản giúp người đọc suy ngẫm nhiều hơn đến ý nghĩa của cuộc sống, và bản thân cần làm gì để duy trì sự sống.
7. Giá trị nghệ thuật văn bản Sự sống và cái chết
– Lập luận chặt chẽ, lí lẽ dẫn chứng sắc bén, chính xác cụ thể.
– Ngôn ngữ khoa học chính xác dễ hiểu
– Văn phong cô động, xúc tích
III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Sự sống và cái chết
1. Quá trình phát triển của sự sống trên Trái Đất.
– Cách đây 3 tỉ năm: các vi khuẩn và vi khuẩn cổ sinh
– Cách đây 500 triệu năm: hai dạng vi khuẩn và một số tảo, bọt biển, rêu và nấm, một ít sâu bọ, bọ ba thùy, tôm, cua và động vật nhuyễn thể
– Cách đây 140 triệu năm: bọ ba thùy không còn tồn tại; xuất hiện các loài bướm, ong, chim hót và cá ở trong biển cũng nhưng một số động vật có vú nhỏ nhoi trong rừng rậm; có sự hiện diện của khủng long ăn thịt và thằn lằn tiền sử
– Cách đây 65 triệu năm: khủng long tuyệt chủng, các loài khác chiếm giữ các ổ sinh thái.
2. Mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” và “tiến hóa”, giữa “sự sống” và “cái chết”.
– “Các loài tiến hóa và tự hoàn thiện dần bởi vì chúng phải đấu tranh để sinh tồn và bởi vì cái chết đang chờ chúng ở cuối con đường.
– Cái chết cho phép sự sống tiến lên. Nó là một phần không thể tách rời của sự sống. Nó nằm trong trật tự của vạn vật.”
– Sự xuất hiện của các dạng động vật mới có khả năng thích nghi hơn không nhất thiết đồng nghĩa với sự đào thải các dạng kém tiến hóa hơn nhưng một loài nào đó được sinh ra không có nghĩa sẽ tồn tại mãi mãi.
→ Mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” và “tiến hóa”, giữa “sự sống” và “cái chết” là những mặt tưởng như đối lập nhưng thực tế lại có mối quan hệ mật thiết, là một phần không thể tách rời khỏi nhau.
3. Ý nghĩa văn bản
– Sự sống và cái chết là lẽ dĩ nhiên.
– Chúng ta vẫn thường nghĩ chúng là những mặt đối lập, nhưng thực tế có sự sống sẽ có cái chết.
– Có cái chết thì sự sống ngày sau mới tiếp tục có được
– Một sự khởi đầu cũng sẽ có kết thúc.
– Sự kết thúc chính là tiền đề cho một khởi đầu mới.
→ Sự sống và cái chết cứ thế bám lấy nhau, tiếp nối nhau dài vô tận.
Xem thêm các bài tóm tắt tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Tác giả – tác phẩm: Con khướu sổ lồng
Tác giả – tác phẩm: Sự sống và cái chết
Tác giả – tác phẩm: Nghệ thuật truyền thống của người Việt
Tác giả – tác phẩm: Phục hồi tầng ozone: Thành công hiếm hoi của nỗ lực toàn cầu
Tác giả – tác phẩm: Tính cách của cây