Tóm tắt lý thuyết
1.1. Ấn Độ dưới thời các triều đại phong kiến
– Vị trí: Ấn Độ là một bán đảo lớn ở Nam Á
– Địa hình: chủ yếu là đồng bằng Ấn – Hằng ở miền Bắc, cao nguyên Đê-can rộng lớn ở miền Tây Nam
– Khí hậu: đa dạng
Hình 1. Lăng Hoàng đế A-cơ-ba được xây dựng năm 1569
a) Vương triều Gúp-ta
Đầu thế kỉ IV, San-đra Gúp-ta lên ngôi, thống nhất được đất nước, lập ra Vương triều Gúp-ta. Thời kì này, kinh tế Ấn Độ có những tiến bộ vượt bậc. Trong nông nghiệp, công cụ bằng sắt được sử dụng rộng rãi, nhiều công trình thủy lợi lớn được xây dựng. Buôn bán trong nước được đẩy mạnh. Ấn Độ đã có quan hệ thương mại với nhiều nước Ả Rập và Đông Nam Á.
Thời kì này được gọi là thời hoàng kim.
Hình 2. Cột sắt không gỉ được đúc vào thế kỉ V
b) Vương triều Hồi giáo Đê-li
– Từ cuối thế kì XII, người Hồi giáo gốc Thổ Nhĩ Kỳ đã xâm nhập, chiếm miền Bắc Ấn Độ và lập nên Vương triều Hồi giáo Đê-li (1206). Nhà vua có quyền lực cao nhất Ấn Độ được chia thành nhiều khu vực hành chính do các tướng lĩnh Hồi giáo cai quản, còn các tín đồ Hin-đu giáo chỉ được giữ các chức vụ không quan trọng. Nhà vua Hồi giáo tiến hành xâm chiếm các tiểu quốc ở Nam Ấn với hi vọng thành lập đế quốc Hồi giáo.
– Nông nghiệp: nghề nông trồng lúa vẫn giữ vai trò quan trọng và được nhà nước khuyến khích phát triển.
– Thủ công nghiệp và thương nghiệp: nhiều thành thị mới xuất hiện, một số hải cảng được xây dựng để đẩy mạnh buôn bán với Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, phương Tây và Ả Rập.
⇒ Mâu thuẫn về sự phân biệt sắc tộc và tôn giáo giữa dân tộc gay gắt làm bùng nổ các cuộc đầu tranh của nhân dân chống lại triều đình.
c) Vương triều Mô-gôn
Đầu thế kỉ XVI, người Hồi giáo tự nhận là dòng dõi Mông Cổ ở Ấn Độ đã lật đổ Vương triều Đê-li, lập ra Vương triều Mô-gôn.
– Chính trị:
– Kinh tế:
– Xã hội:
|
1.2. Thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ từ thế kỉ IV đến giữa thế kỉ XIX
a) Tôn giáo
– Đạo Bà La Môn phát triển thành đạo Hin-đu.
– Đạo Phật có sự phân hóa thành 2 giáo phái là: Đại thừa và Tiểu thừa.
– Đạo Hồi được du nhập và phát triển thành một tôn giáo lớn ở Ấn Độ từ thời Vương triều Đê-li.
b) Chữ viết – Văn học
– Chữ viết: Chữ Phạn đạt đến mức hoàn chỉnh, trở thành ngôn ngữ – văn tự để sáng tác văn học; đồng thời là nguồn gốc của chữ viết Hin-đi ngày nay.
– Văn học: đa dạng – phong phú với nhiều thể loại như: thơ ca, lịch sử, kịch thơ, thần thoại, … Các tác phẩm tiêu biểu là: vở kịch Sơ-kun-tơ-la của Ka-li-đa-sa, …
c) Kiến trúc, điêu khắc
– Chịu ảnh hưởng sâu sắc của 3 tôn giáo lớn là: Phật giáo, Hin-đu giáo và Hồi giáo.
Hình 4. Đền Kha-giu-ra-hô – ngôi đền Hin-đu giáo ở Ấn Độ
Hình 5. Tượng Phật được tạc trên vách đá trong chùa hang A-gian-ta
Bài tập minh họa
Câu 1: Nêu những điều kiện tự nhiên có tác động đến nền kinh tế của Ấn Độ dưới thời phong kiến?
Hướng dẫn giải
Ấn Độ là một bán đảo lớn ở Nam Á. Phía bắc bị ngăn cách với bên ngoài bởi dãy Hi-ma-lay-a hùng vĩ, ba mặt còn lại giáp biển khiến Ấn Độ được ví như một “tiểu lục địa”. Địa hình chủ yếu là đồng bằng Ấn – Hằng ở miền Bắc, cao nguyên Đê-can rộng lớn ở miền Tây Nam, … Khí hậu Ấn Độ rất đa dạng. Đó là những điều kiện tự nhiên nổi bật tác động tới sự phát triển kinh tế của Án Độ thời phong kiền.
Câu 2: Kiến trúc – điêu khắc Ấn Độ chủ yếu chịu ảnh hưởng từ ba tôn giáo lớn nào?
Hướng dẫn giải
Kiến trúc – điêu khắc Ấn Độ chủ yếu chịu ảnh hưởng từ ba tôn giáo là: Phật giáo, Hin-đu giáo và Hồi giáo.