Tóm tắt lý thuyết
1.1. Sự hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI
– Sự hình thành:
– Trên cơ sở các vương quốc phong kiến được hình thành ở giai đoạn trước, từ khoảng nửa sau thế kỉ X đến thế kỉ XIII, các vương quốc này tiếp tục phát triển.
- Ở lưu vực sông I-ra-oa-đi, vương quốc Pa-gan đã mạnh lên và thống nhất lãnh thổ mở đầu cho sự hình thành và phát triển của Vương quốc Mi-an-ma.
- Ở lưu vực sông Chao-phray-a là sự hiện diện của Vương quốc Ha-ri-pun-giay-a.
Hình 1. Toàn cảnh đô thị cổ Pa-gan (thuộc Mi-an-ma ngày nay)
- Trên bán đảo Đông Dương, các vương quốc Đại Việt, Chăm-pa, Cam-pu-chia phát triển cường thịnh.
- Vương quốc Sri Vi-giay-a trở thành quốc gia hùng mạnh trên đảo Xu-ma-tra.
– Vào thế kỉ XIII, quân Mông – Nguyên mở rộng xâm lược xuống Đông Nam Á, đã thúc đẩy sự ra đời của nhiều vương quốc mới, như: Vương quốc Su-khô-thay-a; Vương quốc Lan Xang; Vương triều Mô-giô-pa-hít; Vương quốc Ma-lắc-ca; …
Hình 2. Lược đồ các vương quốc phong kiến Đông Nam Á (từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI)
– Sự phát triển
Nhờ sự phát triển của nền nông nghiệp lúa nước và hoạt động giao lưu buôn bán bằng đường biển phát triển nền kinh tế ở các vương quốc này phát triển khá thịnh vượng
1.2. Những thành tựu văn hóa tiêu biểu
a) Tín ngưỡng – tôn giáo
– Dòng Phật giáo tiểu thừa được truyền bá và phổ biến ở nhiều quốc gia Đông Nam Á, như: Lan Xang, Cam-pu-chia, các vương quốc của người Thái, người Miến Điện thuộc Thái Lan, Mi-an-ma ngày nay, …
– Hồi giáo được du nhập vào Đông Nam Á từ khoảng thế kỉ XI – XIII.
Hình 3. Công viên lịch sử Su-khô-thay – trung tâm Phật giáo lớn nhất Thái Lan thế kỉ XIV
b) Chữ viết – Văn học
– Đầu thế kỉ XIII, chữ Thái ra đời trên cơ sở chữ Phạn (Ấn Độ); chữ Lào ra đời khoảng thế kỉ XIV. Người Việt sáng tạo ra chữ Nôm trên cơ sở chữ Hán (Trung Quốc).
– Văn học dân gian và văn học viết phát triển mạnh với nhiều tác phẩm nổi tiếng, như:
- Tác phẩm Cuốn sách của các ông vua; trường ca Ne-ga-rắc Re-ta-ga-ma của cư dân in-đô-nê-xi-a.
- Tác phẩm Truyện sử Mã Lai của cư dân Ma-lai-xi-a.
c) Kiến trúc, điêu khắc
– Kiến trúc – điêu khắc chịu ảnh hưởng sâu sắc của các tôn giáo như: Ấn Độ giáo, Phật giáo, Hồi giáo. Nhiều công trình tiêu biểu như: đền Ăng-co Vát, Ăng-co Thom ở Campuchia; chùa Vàng ở Mi-an-ma, chùa vàng ở Thái Lan…
Hình 4. Toàn cảnh chùa Vàng (Mi-an-ma)
Bài tập minh họa
Câu 1: Viết tên quốc gia tương ứng với các di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng sau:
– Khu đền Ăng-co
– Chùa Vàng
Hướng dẫn giải
– Khu đền Ăng-co (Cam-pu-chia)
– Chùa Vàng (Mi-an-ma), Chùa Vàng (Thái Lan)
Câu 2: Nêu một số tác phẩm nổi tiếng của nền văn học dân gian và văn học viết của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI?
Hướng dẫn giải
Văn học dân gian và văn học viết phát triển mạnh với nhiều tác phẩm nổi tiếng, như:
- Tác phẩm Cuốn sách của các ông vua; trường ca Ne-ga-rắc Re-ta-ga-ma của cư dân in-đô-nê-xi-a.
- Tác phẩm Truyện sử Mã Lai của cư dân Ma-lai-xi-a.