Tóm tắt lý thuyết
1.1. Cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của họ Khúc, họ Dương
1.1.1. Họ Khúc xây dựng nền tự chủ
– Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường suy yếu. Nhân cơ hội đó, Khúc Thừa Dụ, một hào trưởng ở Hải Dương ngày nay đã đánh chiếm thành Đại La và tự xưng là Tiết độ sứ.
– Năm 907, Khúc Thừa Dụ mất, con trai là Khúc Hạo lên thay. Trong 10 năm (907-917), chính quyền Khúc Hạo đã tiến hành nhiều cải cách tiến bộ, đặt nền móng cho chính quyền tự chủ của một nhà nước độc lập với phương Bắc.
1.1.2. Dương Đình Nghệ chống quân Nam Hán, củng cố nền tự chủ
– Diễn biến:
+ Mùa thu năm 930, quân Nam Hán xâm lược nước ta, Dương Đình Nghệ lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống giặc.
+ Dương Đình Nghệ xây dựng lực lượng ngày càng lớn mạnh tại làng Ràng (Thiệu Dương, Thanh Hóa)
+ Năm 931, ông đem quân ra tấn công thành Đại La
+ Quân Nam Hán xin viện binh nhưng viện binh không kịp đến thì đội quân của Dương Đình Nghệ chiếm được Đại La, chủ động đón đánh quân tiếp viện do Trình Bảo cầm đầu
+ Quân Nam Hán đại bại, chủ tướng bị chém đầu.
– Kết quả:
+ Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi. Đất nước ta giành lại được quyền tự chủ, Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ tiếp tục xây dựng nền tự chủ.
1.2. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938
– Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền:
+ Điểm mạnh của kẻ thù: mạnh khi ở chiến thuyền, ta không phòng bị được trước.
+ Điểm yếu của kẻ thù: dễ thụ động, hoang mang, hoảng loạn, rối lòng quân khi gặp hiện tượng nào đó bị bất ngờ.
+ Thời điểm: Cuối năm 938, Lưu Hoàng Tháo đem thuyền chiến lăm le tiến vào bờ cõ nước ta
+ Địa điểm: Trên sông Bạch Đằng.
– Cách đánh:
+ Ngô Quyền sai người đem cọc vạt nhọn đầu bịt sắt đóng ngầm trước của biển.
+ Khi quân giặc tiến vào, Ngô Quyền sẽ cho thuyền nhỏ ra khiêu chiến, nhử quân giặc tiến vào sâu cửa sông, nhử quân giặc vào bãi cọc ngầm.
+ Khi thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công, thuyền giặc va vào cọc nhọn, ta đem thuyền nhỏ ra đánh khiến quân giặc hoảng loạn nhảy xuống sông, Lưu Hoằng Tháo tử trận.
– Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc:
+ Trận thắng lớn ở sông Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với lịch sử Việt Nam, nó đã giúp chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc trong lịch sử Việt Nam, mở ra một thời kỳ độc lập tự chủ lâu dài.
Bài tập minh họa
2.1. Cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của họ Khúc, họ Dương
Câu 1
Việc nhà Đường công nhân chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện điều gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào thông tin trong bài học
Hướng dẫn giải:
Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện:
+ Nhà Đường phải buộc thừa nhận người Việt có quyền cai quản đất nước của mình.
+ Chế độ đô hộ của phong kiến phương Bắc đối với nước ta chấm dứt về danh nghĩa.
Câu 2
Hãy cho biết những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để xây dựng nền tự chủ cho dân tộc.
Phương pháp giải:
Nghiên cứu nội dung mục Họ khúc xây dựng nền tự chủ, phân tích rút ra những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để xây dựng nền tự chủ cho dân tộc.
Hướng dẫn giải:
– Những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để xây dựng nền tự chủ cho dân tộc:
+ Chủ trương:” Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều được yên vui”.
+ Tổ chức lại các đơn vị hành chính.
+ Bãi bỏ chính sách bốc lột của quan lại đô hộ.
+ Chiêu mộ thêm binh lính.
+ Chỉnh lại mức thuế, đặt quan lại mới phụ trách việc thu thuế.
=>Đặt nền móng cho việc xây dựng chính quyền tự chủ của một nhà nước độc lập với phương Bắc.
Câu 3
Dựa vào lược đồ 19.2 kết hợp với thông tin trong bài học, em hãy trình bày những điểm chính về diễn biến và kết quả chống quân Nam Hán do Dương Đình Nghệ lãnh đạo.
Phương pháp giải:
Dựa vào thông tin trong bài học
Hướng dẫn giải:
Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện:
+ Nhà Đường phải buộc thừa nhận người Việt có quyền cai quản đất nước của mình.
+ Chế độ đô hộ của phong kiến phương Bắc đối với nước ta chấm dứt về danh nghĩa.
2.2. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 93
Dựa vào thông tin và các tư liệu bên dưới, em hãy:
– Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền (nhận định điểm mạnh, điểm yếu của kẻ thù; địa điểm đón đánh; dự kiến về thời gian và cách đánh,…)
-Nêu ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc.
Phương pháp giải:
Căn cứ vào nội dung kiến thức trong bài học tiến hành phân tích các ý chính lập sơ đồ tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền.
Hướng dẫn giải:
Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền:
+ Điểm mạnh của kẻ thù: chiến thuyền to, hiện đại. Quân đông, được trang bị tinh nhuệ.
+ Điểm yếu của kẻ thù: dễ thụ động, hoang mang, hoảng loạn, rối lòng quân khi gặp hiện tượng nào đó bị bất ngờ
+ Thời điểm: Cuối năm 938, Lưu Hoàng Tháo đem thuyền chiến lăm le tiến vào bờ cõ nước ta
+ Địa điểm: Trên sông Bạch Đằng.
Cách đánh:
+ Ngô Quyền sai người đem cọc vạt nhọn đầu bịt sắt đóng ngầm trước của biển
+ Khi quân giặc tiến vào, Ngô Quyền sẽ cho thuyền nhỏ ra khiêu chiến, nhử quân giặc tiến vào sâu cửa sông, nhử quân giặc vào bãi cọc ngầm
+ Khi thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công, thuyền giặc va vào cọc nhọn, ta đem thuyền nhỏ ra đánh khiến quân giặc hoảng loạn nhảy xuống sông, Lưu Hoằng Tháo tử trận.
Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc:
– Trận thắng lớn ở sông Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với lịch sử Việt Nam, nó đã giúp chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc trong lịch sử Việt Nam, mở ra một thời kỳ độc lập tự chủ lâu dài.
Trả lời