Soạn bài Yên Tử, núi thiêng
* Trước khi đọc
Câu 1 (trang 91 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Khi đi tham quan hay du lịch, em có thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến không? Nếu có, loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe là gì?
Trả lời:
– Có, em thường tìm hiểu trước về nơi sắp đến khi đi tham quan hay du lịch.
– Loại tài liệu em quan tâm tìm đọc, xem, nghe khi tìm hiểu về nơi sắp đến bao gồm:báo chí, Video giới thiệu,…
Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Kể tên một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử mà em đã đến hoặc đã biết.
Trả lời:
Một số danh lam thắng cảnh có di tích lịch sử mà em đã đến hoặc đã biết:
– Hồ Hoàn Kiếm – Hà Nội
– Ngã Ba Đồng Lộc – Hà Tĩnh
– Phố cổ Hội An – Quảng Nam
– Kinh thành Huế
* Đọc văn bản:
1. Theo dõi: Có điểm gì đáng chú ý trong cách tác giả nêu cảm nhận chung và đánh giá khái quát về đối tượng được giới thiệu?
Những hình ảnh miêu tả đầy ấn tượng như “những cánh cung núi trùng điệp”, “khu Đông Bắc mênh mông”, “cao 1 068m”, “vút lên chon von” để vẽ bức tranh hùng vĩ của ngọn núi Yên Tử.
2. Theo dõi: Người viết cho biết điều gì về tọa độ không gian của núi thiêng Yên Tử?
Không gian của núi Yên Tử:
– Thuộc thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
– Cách trung tâm thành phố Uông Bí 14 km về phía tây bắc.
– Cách Hòn Gai 40 km theo trục đường 18A.
3. Hình dung: Vẻ đẹp của lối vào Yên Tử đã được miêu tả bằng những chi tiết, hình ảnh nào?
Những hình ảnh, chi tiết:
– Thung lũng dài và hẹp, giới hạn bởi ngọn núi Cánh Gà ở phía Nam, Bảo Đài ở phía bắc, thoạt trông như những thành quách cổ xưa.
– Những khu vườn xum xuê cây ăn quả: vải, nhãn, mận, đào, mùa nào thức ấy, những mảnh ruộng mía thân tím thẳng tắp, nối tiếp hai bên đường.
– Suối Giải Oan trong veo, chảy ngoằn ngoèo trong thung lũng, trên nền “đá cuội và sỏi trắng, cắt con đường từ Lán Tháp vào Yên Tử 9 đoạn, khiến du khách ngỡ là 9 con suối khác nhau.
– Hai bên bờ suối, hoa dành và hoa bướm vàng rộm. Đây đó có những khóm hoa hải đường chen với hoa thuỷ tiên đang nở bung những cánh mỏng phớt tím.
4. Liên hệ: Trong một văn bản giới thiệu về danh lam thắng cảnh, việc cung cấp những thông tin về lịch sử có ý nghĩa gì?
Ý nghĩa:
– Người đọc biết lịch sử hình thành và phát triển của danh lam thắng cảnh.
– Người đọc hiểu được giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc của nơi đây.
– Khơi gợi niềm tự hào dân tộc, lòng yêu nước trong mỗi người.
5. Suy luận: Những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu cần thiết như thế nào đối với một văn bản giới thiệu núi thiêng Yên Tử?
Những thông tin mở rộng về đạo Phật và các vị chân tu đóng vai trò vô cùng quan trọng . Vì núi thiêng Yên Tử là một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam, gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Văn bản giới thiệu về cảnh quan núi Yên Tử – một ngọn núi thiêng ở Việt Nam. Tác giả không chỉ đơn thuần miêu tả một địa điểm du lịch mà còn khám phá các yếu tố lịch sử, văn hóa, tâm linh gắn liền với núi Yên Tử.
Câu 1 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Yên Tử, núi thiêng thuộc loại văn bản gì? Em căn cứ vào đâu để xác định như vậy?
Trả lời:
– Loại văn bản thông tin.
– Căn cứ:nhan đề, nội dung, cách trình bày trong văn bản
Câu 2 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Văn bản được bố cục như thế nào? Nêu nội dung cụ thể của từng phần trong bố cục và chỉ ra mạch kết nối các nội dung đó.
Trả lời:
* Bố cục:
– Phần 1: (Từ đầu đến du khách bốnphương): Giới thiệu khái quát về núi Yên Tử
– Phần 2: (Tiếp theo đến nơi mà mình mơ ước): Tổng quan về vẻ đẹp đường đến Yên Tử
– Phần 3: (Tiếp theo đến chính là Phù Vân quốc sư): Lịch sử dãy núi Yên Tử
– Phần 4: Còn lại: Khẳng định những yếu tố cốt lõi làm nên núi thiêng Yên Tử.
* Mạch kết nối: Với cách bố cục và kết nối các nội dung như trên, văn bản giới thiệu về núi Yên Tử sẽ giúp người đọc có được cái nhìn toàn diện về danh lam thắng cảnh nổi tiếng này, từ đó khơi gợi niềm hứng thú và mong muốn được khám phá nơi đây.
Câu 3 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Căn cứ vào nội dung văn bản, cho biết những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”.
Trả lời:
Những lí do chính khiến Yên Tử được nhìn nhận là “núi thiêng”:
– Nơi đây gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, do vua Trần Nhân Tông sáng lập (người đã từ bỏ ngai vàng để tu hành, giác ngộ Phật pháp).
– Trải qua nhiều triều đại, Yên Tử là nơi tu hành của nhiều vị thiền sư nổi tiếng, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa Phật giáo.
Câu 4 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhận xét về tỉ lệ của các đoạn miêu tả và dẫn tư liệu lịch sử trong văn bản (tỉ lệ như thế nào, có hợp lí không và thể hiện ý tưởng gì của tác giả).
Trả lời:
Tỉ lệ của các trong văn bản cân xứng, tương đối bằng nhau giữa các phần.
Câu 5 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Liệt kê những chi tiết thể hiện cách giải thích tên gọi của một số vị trí và di tích trong quần thể du lịch tâm linh Yên Tử. Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu gì của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan?
Trả lời:
* Tên gọi của một số vị trí và di tích:
– Núi Voi: dáng núi giống hình con voi quay đầu về phía biển.
– Bạch Vân Sơ: núi mây trắng
* Ý nghĩa:
– Việc giải thích đó đáp ứng yêu cầu giải thích đúng nguồn gốc, ý nghĩa của tên gọi, tránh sự mơ hồ, sai lệch của loại văn bản giới thiệu một cảnh quan.
– Thúc đẩy người đọc tìm hiểu sâu hơn ý nghĩa và tầm quan trọng của di tích được nhắc đến.
Câu 6 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng như thế nào? Yếu tố đó đóng vai trò gì trong việc làm tăng tính hấp dẫn của văn bản?
Trả lời:
– Yếu tố biểu cảm đã được tác giả sử dụng khi tự hào nói về lịch sử Yên Tử, về cảnh đẹp xung quanh ngọn núi Yên Tử (núi thiêng, mọc lên chi chít, quyến rũ du khách bốn phương…)
– Vai trò: giúp cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn và thu hút người đọc, giàu màu sắ ngợi ca vẻ đẹp nơi đây.
Câu 7 (trang 94 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu tác dụng của việc đưa sơ đồ khu di tích Yên Tử vào văn bản. Theo em, vì sao những sơ đồ thuộc loại này thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố khác nhau?
Trả lời:
* Tác dụng sơ đồ khu di tích:
– Giúp người đọc hình dung tổng quan về khu di tích
– Cung cấp thông tin chi tiết về các di tích
– Dễ dàng hình dung về lộ trình và hướng đi, vị trí tương đối của các địa điểm trong khu di tích.
* Lý do sơ đồ khu di tích Yên Tử thường được hiệu chỉnh qua các lần công bố:
– Phát hiện mới trong quá trình nghiên cứu:
– Thay đổi trong quy hoạch và phát triển khu di tích:
– Nâng cao chất lượng thông tin.
* Viết kết nối với đọc
Đề bài (trang 95 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) đánh giá về khả năng gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh, di tích Yên Tử của văn bản Yên Tử, núi thiêng.
Trả lời:
Văn bản “Yên Tử, núi thiêng” đã thành công trong việc gợi lên niềm đam mê khám phá thắng cảnh. Di tích Yên Tử tả sinh động vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ của Yên Tử: những dãy núi cao chót vót, những khu rừng nguyên sinh bạt ngàn, những con suối róc rách…. Tác giả giới thiệu giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh của Yên Tử: nơi gắn liền với sự phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa và là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh: bức tranh thủy mặc, thiên nhiên hoang sơ, non nước hữu tình, đất tổ Phật giáo… Tác giả không chỉ đơn thuần miêu tả một địa điểm du lịch mà còn khám phá các yếu tố lịch sử, văn hóa, tâm linh gắn liền với núi Yên Tử. Qua những lời miêu tả ấy như mời gọi độc giả tham gia vào chuyến hành trình, cảm nhận và khám phá vẻ đẹp cũng như ý nghĩa của nó.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 9 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Tri thức ngữ văn trang 90
Yên Tử, núi thiêng
Thực hành tiếng Việt trang 95
Văn hóa hoa – cây cảnh
Thực hành tiếng Việt trang 100
Tình sông núi